Στις 2 Ιουλίου 1986, στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για τον Φάκελο της Κύπρου κατέθεσε ο απόστρατος αξιωματικός Μιχαήλ Γεωργίτσης. Ήταν ο αξιωματικός που ορίστηκε από τον δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη και τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Γρηγόριο Μπονάνο να έχει την ηγεσία της εκτελέσης του πραξικοπήματος της 15^ης Ιουλίου 1974. Είχε προαχθεί σε ταξίαρχο τον Ιούνιο του 1974 και – κανονικά- θα έφευγε από την Κύπρο με μετάθεση στις 10 Ιουλίου 1974. Τελικώς, υπήρξε ο χρήσιμος αναλώσιμος αχυράνθρωπος για να πραγματοποιήσει το πραξικόπημα και βρέθηκε να έχει την κύρια ευθύνη της άμυνάς της στην πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής, αφού ο αρχηγός του ΓΕΕΓ, αντιστράτηγος Γεώργιος Ντενίσης είχε κληθεί στην Αθήνα προσχηματικά στις 10 Ιουλίου και μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος αρνήθηκε να επιστρέψει στην Κύπρο. Από την κατάθεσή του Μ. Γεωργίτση, δημοσιευμένη στον Γ΄ τόμο του Φακέλου Κύπρου (Αθήνα – Λευκωσία 2018), σσ. 15-95, παραθέτω μερικά αποσπάσματα που αποκαλύπτουν την παρανοϊκή ελαφρότητα με την οποία αντιμετώπιζαν τις συνέπειες του πραξικοπήματος και την πιθανότητα τουρκικής αντίδρασης οι Ιωαννίδης και Μπονάνος. Είναι τραγικό ότι αξιωματικοί με βαθμό συνταγματάρχη ή ταξίαρχου που υπηρετούσαν στην Κύπρο και διατάχθηκαν να εκτελέσουν το πραξικόπημα, είχαν επίγνωση των κινδύνων για την Κύπρο, ενώ οι Μπονάνος – Ιωαννίδης αδιαφορούσαν… Οι υπογραμμίσεις (με μαύρο χρώμα) στο κείμενο είναι δικές μου.

«(…) ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Στην 1η Ιουλίου πήρε το ΓΕΕΦ το σήμα, με κάλεσε ο αρχηγός του ΓΕΕΦ, ο κ. Ντενίσης, και με διέταξε να πάω στην ΕΛΔΥΚ και να πάρω το φύλλο πορείας. Και στις 2 ανεχώρησα διά Αθήνας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ [Χρήστος Μπασαγιάννης]: Ποιος σας είχε καλέσει εκεί; Ο Ντενίσης;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι, ο Ντενίσης είναι αρχη­γός ΓΕΕΦ, ο Μπονάνος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτός σας διέταξε να ανε­βείτε στην Αθήνα, ο Μπονάνος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι εμένα. Τον αρχηγό του ΓΕΕΦ διέταξε να μου χορηγήσει φύλλο πο­ρείας διά Αθήνας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και τον διέταξε κατευθείαν τον αρχηγό του ΓΕΕΦ;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι, πήρανε στο τηλέφωνο τον κ. συνταγματάρχη Πούλο Κωνσταντίνο, ο οποίος ανέφερε στον αρχηγό και εν συνεχεία ο αρχηγός, όταν πήγα το πρωί στις 9.30΄ της 1ης του μηνός, μ’ είχε πάρει ο επιτελάρχης του ΓΕΕΦ, για να με ρωτήσει αν έχω τίποτα νεότερο για τη μετάθεσή μου. Του είπα ότι δεν έχω και στις 12.00 η ώρα ανέβηκα για να ρωτήσω τον κ. Αρχηγό ποιος από τους νεοτοποθετηθέντας συνταγματάρχας θα παραλάβει την 3η Ανω­τέρα. Πήγαμε στο γραφείο του, ήτανε μάλιστα πολύ νευριασμένος, και με ρώ­τησε ποιους έχω στην Αθήνα και με κα­λούν. Του λέω δεν έχω κανέναν. Ούτε προστάτας, ούτε ανήκω πουθενά, σας πα­ρακαλώ πάρα πολύ, δώστε μου το φύλλο πορείας να φύγω για την Ελλάδα. Μου λέει όχι, διότι και εμένα να παίρνανε θα έστελνα εσάς, διότι σας έχω εμπιστοσύνη. Κι έτσι μου εχορηγήθη το φύλλο πορείας. Αυτός ο διάλογος έγινε με τον στρατηγό κ. Ντε­νίση. Και επιπλέον με διέταξε να πάω στον συνταγματάρχη τον κ. Μπούρλο, για να ενημερωθώ εν λεπτομερεία για την αναδιά­ταξη του ΓΕΕΦ που θα γινότανε μετά την απόλυση της 20ής Ιουλίου του 1974. Μετά την απόλυση δύο σειρών συγκεκριμένα, για να ενημερώσω εν συνεχεία, όταν θα ανέ­βαινα επάνω για την ανασυγκρότηση του ΓΕΕΦ. Επήγα στον κ. Μπούρλο, ενημερώ­θηκα και ξαναγύρισα στο γραφείο του. Μου είπε ο κ. Ντενίσης, εάν ερωτηθώ ή αν γίνει πρότασις από τον αρχηγό των Ενό­πλων Δυνάμεων για ενέργειες εναντίον του Μακαρίου, να πω ότι είναι η πλέον ακατάλληλος περίοδος και να μην γίνει τίποτα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτή ήταν η άποψη του κ. Ντενίση;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι, την οποία και μετεβί­βασα, επακριβώς ότι μου είπε. Επιπλέον με παρακάλεσε να πάω να πω στη γυναίκα του, η οποία έμεινε στο Ψυχικό, να μην κατέβει στην Κύπρο, διότι η κατάστασις είναι πολύ έκρυθμος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Άρα, επειδή προηγουμένως σας ρώτησα αν λάβατε γνώση ότι σχεδιαζό­τανε κάποια ενέργεια εις βάρος της ομαλής πολιτειακής λειτουργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και μου απαντήσατε όχι, ότι δεν είχατε λάβει γνώση…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Προ της 2ας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι, προ της 15ης σας είχα ρωτήσει, να το διευκρινίσω. Στις 2 όμως Ιουλίου μάθατε από τον κ. Ντενίση ότι…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ο κ. Ντενίσης μού είπε, εάν ερωτηθείς απάνω και σου πουν να γίνει ανατροπή του Μακαρίου, ο αρχηγός του ΓΕΕΦ δεν συμφωνεί, διότι ως έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή από την Εθνο­φρουρά δεν θα ακολουθήσει κανένας.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και σας είπε και για τη σύ­ζυγό του;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι, να πω στην σύζυγό τουνα μην κατέβει κάτω, στην Κύπρο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λόγω;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Λόγω του ότι η κατάστασιςείναι έκρυθμος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πριν από σας στις 2 Ιουλίου διατάχθηκαν ν’ ανεβούν και άλλοι αξιωματικοί εις την Αθήνα;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Στις 2 Ιουλίου όχι, δεν γνω­ρίζω, έφυγα μόνος μου εγώ από την Κύπρο. Όταν όμως ανέβηκα στις 2 Ιουλίου στην Αθήνα, στο αεροδρόμιο με περίμενε ένα αυτοκίνητο SIMCA. Με πήρε και με πήγε στο Πεντάγωνο και βάσει του φύλλου πο­ρείας παρουσιάστηκα στο 1ο Επιτελικό Γραφείο, στον κ. Μητρόπουλο…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα ξέρω.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: …ο οποίος με παρέπεμψε στον υπασπιστή του ΑΕΔ, στον κ. Ματάτση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κάτι που ξέχασα: Είχατε δει πριν από τον κ. Ντενίση, πριν φύγετε από την Κύπρο, είχατε δει και άλλους συναδέλ­φους σας;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όταν πήγα στην ΕΛΔΥΚ, για να πάρω το φύλλο πορείας, εκεί συνάντησα τον ταξίαρχο κ. Κονδύλη και τον συν­ταγματάρχη κ. Νικολαΐδη, οι οποίοι μου είπανε, εάν ερωτηθείς για να γίνει ενέργεια εναντίον του Μακαρίου, εμείς δεν συμφω­νούμε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μάλιστα. Ταξίαρχος Κονδύ­λης, ήταν ο διοικητής…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Παραδίδων διοικητής, πα­ραλαμβάνων ήταν ο κ. Νικολαΐδης Νικό­λαος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τίνος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Της ΕΛΔΥΚ. Η ΕΛΔΥΚ χορη­γούσε τα φύλλα πορείας. Το ΓΕΕΦ δεν είχε…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή και οι δυο, παραλαμ­βάνων και παραδίδων, σας είπανε ότι, αν ερωτηθείτε…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Βεβαίως.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Άρα ήταν πλέον πολύ γνωστό ότι κάτι συνέβαινε με αυτή τη δουλειά. Φτάσατε λοιπόν στην Αθήνα και σας περίμενε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ένα αυτοκίνητο SIMCA με παρέλαβε, πήγα στο Πεντάγωνο και παρουσιάστηκα στον Ταξίαρχο κ. Μητρό­πουλο, ο οποίος ήταν και Δ/ντής του 1ου Επιτελικού Γραφείου. Με παρέπεμψε στον Υπασπιστή του ΑΕΔ στον κ. Ματάτση.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι βαθμό είχε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ταγματάρχης. Εκεί στο γρα­φείο του κ. Ματάτση ήταν και ο ταγματάρχης Σκλαβενίτης. Περίμενε, έφυγε ο ταγματάρ­χης Σκλαβενίτης, έκλεισε την πόρτα και μου είπε. Απ’ αυτή τη στιγμή δεν θα έρθετε σε επαφή με κανέναν αξιωματικό, θα φύγετε, θα πάτε σπίτι σας και στις 7.30΄ ώρα θα έρθετε δω να σας παρουσιάσω στον Αρχηγό Ενό­πλων Δυνάμεων. Όπερ και εγένετο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Στις 7.30΄ τι άλλο σας είπε, ότι θα σας παρουσιάσει μονάχα; Μήπως σας είπε τίποτα άλλο;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Δεν μου είπε ο Ματάτσης απολύτως τίποτα. Πράγματι στις 7.30΄ πήγα εκεί συνάντησα τον Υποστράτηγο κ. Παπαδάκη, τον συνταγματάρχη Κομπόκη και μετά από λίγο ήρθε και ο ταξίαρχος Ιωαννίδης. Αφού συγκεντρωθήκαμε, πή­γαμε στο γραφείο του Αρχηγού Ενόπλων Δυνάμεων, στον κ. Μπονάνο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τώρα εδώ τι σας ανακοίνω­σαν; Ότι σας καλέσανε για τι πράγμα; Αυ­τή τη σύσκεψη πλέον…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Έκανε μία βραχεία ομιλία περί του Μακάριου, ότι, εάν απολύσει τις δύο σειρές, η Εθνοφρουρά θα διαλυθεί σχε­δόν και, αν διαλυθεί, δεν θα μπορούμε, αν γίνει κάτι στο Αιγαίο, να απορροφήσει η Κύπρος δύο μεραρχίες, τουρκικές. Επιπλέον, είπε ότι τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Μακάριου, που είχε κάνει, ότι, αν γίνει εμ­πλοκή της Ελλάδος στο Αιγαίο, η Κύπρος δεν θα επέμβει, θα μείνει ουδετέρα, και κατόπιν αυτού λέει το ΑΕΔ [Αργηγείο Ενόπλων Δυνάμεων] και η κυβέρνησις απεφάσισε την ανατροπή του Μακαρίου.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το ΑΕΔ λοιπόν και η κυβέρνη­σις απεφάσισε την ανατροπή του Μακαρίου.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Μάλιστα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Εν συνεχεία λάβαμε τον λό­γο εμείς. Είπα εγώ ακριβώς ότι μου είπε ο κ. Ντενίσης και οι άλλοι δύο συνάδελφοι, ο ταξίαρχος κ. Κονδύλης και ο συνταγματάρχης κ. Νικολαΐδης. Επιπλέον εγώ, α­φού είπε ότι θα γίνει ανατροπή του Μακαρίου, τον ρώτησα ποιες οι διεθνείς επιπτώσεις και ποια η αντίδραση της Τουρκίας; Ετόνισα επίσης ότι, αν η Εθνο­φρουρά, ως έχει αυτή τη στιγμή, δεν ακολουθήσει κανέναν, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη των νεκρών από τη συμπλοκή που θα γίνει; Και μάλιστα πετάχτηκε ο συνταγ­ματάρχης Κομπόκης και λέει, κύριε αρχη­γέ, θα πέσουν κορμιά, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Λέει, εμείς τη διατάσσουμε. Εκείνη τη στιγμή μάλιστα επανέρχομαι εγώ και λέω, καλά πώς θα πάω εγώ κάτω στην Κύπρο και θα οργανώσω αυτό το πράγμα καθ’ ην στιγμήν υπάρχει ένας Αντιστράτη­γος; Λένε, από αυτή τη στιγμή είσαι Διοι­κητής. Λυπάμαι πάρα πολύ, λέω, αυτό το πράγμα εγώ δεν μπορώ να το κάνω, διότι, είτε το θέλετε είτε όχι, στην Κύπρο υπάρχει ένας αντιστράτηγος και εγώ δεν μπορώ να  κινηθώ από τη Λευκωσία, από τη ζώνη ευ­θύνης μου, εάν δεν πάρω την άδεια του κ.αρχηγού, του κ. Ντενίση. Λένε τότε, θα αναλάβει ο κ. Κομπόκης, ο οποίος είναι δι­οικητής δυνάμεων καταδρομών και βάσει του σχεδίου κινείται όπου θέλει.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ:Τελικώς καθορίστηκε κανέ­νας κώδικας συνθηματικών συζητήσεων;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι, ήταν, με έναρξη τηςεπιχειρήσεως, «Αλέξανδρος εισήχθη εις κλινικήν».

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι σήμαινε αυτό;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Αυτό σήμαινε ότι αρχίζει ηενέργεια εναντίον του Μακάριου.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μάλιστα.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Επιπλέον ήταν«ο Αλέξαν­δρος πάει καλά», ότι η επιχείρηση πάει καλά, και «ο Αλέξανδρος ασθενεί βα­ρέως», που σήμαινε ότι η επιχείρηση δεν πηγαίνει καλά και κινδυνεύουμε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μάλιστα. Αυτόν τον κώδικα ποιος τον υπαγόρευσε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Την ομιλία γενικά την είχε ο ΑΕΔ, δεν μίλησε κανένας άλλος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Μπονάνος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι. Αν μου επιτρέπετε, ξέ­χασα να πω, του ζήτησα διαταγή έγγραφη. Και λέω πώς εμένα οι αξιωματικοί θα με πιστέψουν πηγαίνοντας κάτω, ότι θα κάνω αυτή την ενέργεια; Και, για να είμαι και κα­τοχυρωμένος, διότι, όπως θα δείτε στο τέλος τα πράγματα ήταν τελείως διάφορα, όταν τον συνάντησα, όταν επέστρεψα από την Κύπρο τον Αύγουστο… Λέει: Δεν μπο­ρώ να σου δώσω τέτοιο πράγμα. Είναι τόσοι μάρτυρες εδώ πέρα και δεν μπορώ να το αρνηθώ, ότι σε διέταξα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μάλιστα. Τώρα είπατε ότι, επειδή εσείς φέρατε κάποιου είδους αντίρρηση, δεοντολογική μάλλον κατάλαβα, επειδή δεν θέλατε να υποσκελίσετε τον Αντιστράτηγο Ντενίση, είπατε ότι έχω αν­τίρρηση κ.λπ. και τότε είπε ο κ. Μπονάνος ότι ορίζεται αρχηγός ο Κομπόκης.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι αρχηγός. Ανέλαβε την ευθύνη να έρθει σε επαφή με τους διοικητάς των υπολοίπων μονάδων που ευρίσκοντο εκτός Λευκωσίας, δηλαδή 1η Ανωτέρα, 2α Ανωτέρα, 4η Ανωτέρα και 5η Ανωτέρα.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ανέλαβε αυτά να τα κάνει οκ. Κομπόκης, αρχηγός όμως του πραξικοπήματος, ας το πούμε, της ενεργείας αυ­τής, ήταν ποιος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Εμένα είχε ορίσει…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έγγραφη διαταγή, είπατε, δεν σας δώσαν;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κάτι που δεν το ξέρω. Όταν πρόκειται να γίνει μια τέτοια ενέργεια νομιμοποιείται κανένας να δίνει προφορικές διαταγές και νομιμοποιείται κανένας να εκτελεί προφορικές διαταγές;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Οι διαταγές στον στρατό είναι προφορικές και έγγραφες. Είναι και εν πολέμω και εν ειρήνη.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι, αλλά μέσα στα πλαίσια της νομιμότητας, έτσι δεν είναι; Δηλαδή, για να το καταλάβω και εγώ, αν σας έλεγαν ξέρετε ότι εδώ θα πολεμήσετε, τηλεφωνώ, χτυπήστε τους όλους. Το καταλαβαίνω. Όταν σας λένε όμως να ανατρέψετε ένα καθεστώς το οποίο υπάρχει σε μια ξένη χώρα, εσείς λέτε έπρεπε να πειθαρχήσετε; Ήταν υποχρεωτικό να πειθαρχήσετε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Δυστυχώς, δεν μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο την εποχή εκείνη με την κατάσταση που επικρατούσε και εσκέ­φθην, όπως θα δείτε και παρακάτω, έστειλα αντιπρόσωπο αξιωματικό, τον οποίο όρκισα με τις συνέπειες. Εάν θέλετε, γιατί εναπόκειται στη συνέπεια… τι έγινε και να επακολουθήσει, να πάμε με ημερομηνίες; Πώς το θέλετε;

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι, από…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Αυτή είναι 2 του μηνός. Στις 3 του μηνός εκλήθημεν στις 10.30΄ η ώρα να παρουσιαστούμε πάλι στον ΑΕΔ, για να συζητήσουμε πάλι τη σχεδίαση. Σχεδίαση δεν μπορούσε να γίνει, εάν δεν ξέραμε ποιεςμονάδες θα ακολουθήσουν, και κα­τόπιν αυτού σταμάτησε, δεν έγινε καμία συζήτηση και φύγαμε. Εγώ διετάχθην να αναχωρήσω για την Κύπρο στις 6 του μηνός, ο δε συνταγματάρχης Κομπόκης… 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και φύγατε.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Εγώ έφυγα στις 6 του μηνός, στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας με περίμενε ο συνταγματάρχης Μπούρλος, ο οποίος μου είπε μετά από μία ώρα να βρίσκομαι στη λέσχη του ΓΕΕΦ. Πράγματι μετά από μια ώρα επήγα στη λέσχη του ΓΕΕΦ και ανέφερα στον κ. Ντενίση ό,τι ακριβώς μου είχε πει ο αρχηγός του ΑΕΔ. Ότι να μην δημιουργούνται επεισόδια με το επικουρικό σώμα. Να σταματήσουνε. Ότι να ξαναποκτήσει επαφή μετά του Αρχιεπι­σκόπου Μακαρίου και να τον πείσει να μην γίνει η απόλυσις των δύο σειρών, ότι συμφω­νούνε με το σχέδιο που είχε στείλει αναπρο­σαρμογής της Εθνοφρουράς με επί πλέον να ενισχύσει περισσότερο τις καταδρομές και τα άρματα από ό,τι είχε το σχέδιο που είχε υποβάλει ο κ. Ντενίσης.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα μεταβιβάσατε εσείς στον κ. Ντενίση αυτά;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Βεβαίως.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και μέσα σ’ αυτά ήταν και η εντολή να αποκαταστήσει τις επαφές του με τον Μακάριο;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Βεβαίως.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή, αυτό τι ήτανε τώρα; Ήτανε ειλικρινής, φρονείτε εσείς, η διαταγή αυτή ή ήταν μια διαταγή που σκόπευε στο να αποκοιμίσει…

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Μάλλον.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μάλλον, τι δηλαδή;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ότι σκοπός ήταν να αποκοι­μίσουν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να αποκοιμίσουν τον Αρχιε­πίσκοπο Μακάριο. Λοιπόν, εκεί που κουβεντιάζατε με τον κ. Μπονάνο, τον κ. Ιωαννίδη, ο κ. Ιωαννίδης τι είπε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όταν είπαμε εμείς ποίαι οι διεθνείς επιπτώσεις και ποία η αντίδρασις της Τουρκίας, τόσο ο Αρχηγός των Ενό­πλων Δυνάμεων όσο και ο κ. Ιωαννίδης είπαν ότι υπήρχε κάλυψις.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Από ποιον;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Δεν καθορίσανε, αλλά φαι­νότανε ότι ήτανε από την Αμερική.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Φαινότανε ότι ήτανε από την Αμερική. Και από την πλευρά του κ. Ιωαννίδη και από την πλευρά του κ. Μπονάνου. Ο στρατηγός ο Παπαδάκης δεν είπε τί­ποτα;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Μπροστά μας εκεί που μι­λήσαμε δεν είπε λέξη.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είπε λέξη. Όταν εσείς τώρα ρωτήσατε για την πιθανή εισβολή της Τουρκίας, έτσι δεν είπατε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας απάντησε ο κ. Μπονά­νος και ο κ. Ιωαννίδης αυτό που είπατε. Πριν επιστρέψετε στην Κύπρο, ήρθατε σε άμεση ή έμμεση επαφή με τον κ. Γκιζίκη;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όταν έφυγα από την Κύπρο, επήρε ένας λοχαγός Μουχτούρης στο τη­λέφωνο και με ζητούσε. Και με πήρε ή στις 3 ή στις 4, δεν θυμάμαι ακριβώς, ο ταγμα­τάρχης Σιούνης και μου ’δωσε κι ένα τηλέφωνο, για να επικοινωνήσω με τον λοχαγό Μουχτούρη. Πράγματι στις 6 του μηνός κατόρθωσα κι έπιασα το τηλέφωνο, με συ­νεχάρη για την προαγωγή μου, γιατί είχα προαχθεί τον Ιούνιο, όπως έκανε για όλους τους τότε νεοπροαχθέντας ταξιάρχους, ό­πως έμαθα εκ των υστέρων…

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Με συγχωρείτε, είχατε προαχ­θεί σε ταξίαρχο ή σε συνταγματάρχη τότε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι, ταξίαρχος. Από την όλη ομιλία κατάλαβα ότι το εγνώριζε. Επίσης, αυτή η ερώτηση ετέθη και στον κ. Μπο­νάνο, ποιοι άλλοι γνωρίζουμε την ενέργεια εναντίον του Μακαρίου. Και είπε ο ίδιος, ο κ. Γκιζίκης, ο κ. Ανδρουτσόπουλος, ο κ. Τε­τενές και ο Αρχηγός Στρατού.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αρχηγός Στρατού ήταν ο κύ­ριος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Γαλατσάνος.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Άλλη φορά είδατε ξανά τον κ. Γκιζίκη;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι, είχα υπηρετήσει μαζί του κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου στην περιοχή της Φλωρίνης, ήταν επι­κεφαλής μιας διλοχίας. Έκτοτε δεν τονείχα ξαναδεί ποτέ μου.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν εννοώ στο παρελθόν.Λέω, αυτή τη φορά ήρθατε δηλαδή σε επαφή με τον κ. Γκιζίκη και μείνατε με την εντύπωση ότι μετείχε και αυτός;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Μίλησα στο τηλέφωνο καιαπ’ αυτά που μου είπε σχημάτισα την εντύπωση ότι το εγνώριζε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή, αν θυμάστε, πώς του εθέσατε το ζήτημα; Τι του είπατε δηλαδή;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Δεν το έθεσα, από τη συζή­τηση που μου είπε συγχαρητήρια να πας στο καλό και να προσέχεις. Αυτό μου έ­δωσε εμένα τουλάχιστον την εντύπωση ότι ο κ. Γκιζίκης το εγνώριζε.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ήξερε την αποστολή που σας ανατέθηκε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ναι, ακριβώς.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και επιστρέφετε στην Κύπρο πότε;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Στις 6 και με περίμενε ο συνταγματάρχης, όπως σας ανέφερα, κ. Μπούρλος, ο οποίος μου είπε να συναν­τήσω τον κ. αρχηγό, τον κ. Ντενίση. Τον συνήντησα και με διέταξε αυτά που του είπα τη Δευτέρα να του τα πάω εγγράφως και του τα κατέθεσα εγγράφως.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή στον προϊστάμενό σας, τον άμεσο προϊστάμενό σας, στον αντιστράτηγο Ντενίση, είπατε ότι σας είχε πει ο Ιωαννίδης και ο Μπονάνος;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Ο κ. Μπονάνος. Ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων.

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά τα περί αρχηγίας του πραξικοπήματος κ.λπ. τα είπατε στον κ. Ντενίση;

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: Όχι, γιατί είχα εντολή να μην αναφέρω απολύτως τίποτα.

ΓΕΩΡΓΙΤΣΗΣ: (…) Ξέχασα να σας αναφέρω ότι είχαμε εντολή τότε ο ταγματάρχης Κοντώσης να πάει στην Αθήνα, για να αποστηθίσει το διάγγελμα και τα ονόματα των υποψηφίων Προέδρων και όλη την κυβέρνηση που θα εσχηματίζετο. Στις 9 του μηνός έκανα μια συγκέντρωση στην οποία παρευρισκόμουν εγώ, ο Κομ­πόκης, ο Παπαγιάννης ο υποδιοικητής της ΕΛΔΥΚ, ο Παπαγιάννης ο ναυτικός διοικη­τής και ο ταγματάρχης Ζήνδρος. Εγώ όρκισα τον κ. Κοντώση, ανεβαίνοντας στην Αθήνα να αναφέρει στον κ. αρχηγό επί λέξει: Τα αίτια υπάρχουν, οι Τούρκοι την αφορμή ζητάνε. Κατόπιν αυτού, λέω, εάν κάνουμε την ενέργεια εναντίον του Μακαρίου, τότε βάσει της Συνθήκης της Ζυρίχης η Τουρκία έχει δικαίωμα να επέμβει, οπότε διά της ενέργείας μας θα προκαλέσουμε την Τουρ­κία και θα επέμβει. Ουδείς εγνώριζε πού ευρίσκεται ο Μακάριος. Ζητούσα να μου πουν τι θα γίνει με τη φρουρά της Πάφου και με τις οικογένειες της Πάφου, διότι δεν υπήρχε δύναμις. Μου φαίνεται ότι η δύνα­μις του τάγματος ήταν γύρω στους 100-120 άνδρες. Πράγματι, αφού τον έβαλα και μου τα επανέλαβε, του είπα ότι φέρει ιστορική ευθύνη και εγώ σηκώθηκα και έφυγα και τους άφησα εκεί. Στις 10 του μηνός ανεχώρησε ο Κοντώσης για την Αθήνα. (…)»   

Ο Μιχ. Γεωργίτσης προσέρχεται στη Βουλή των Ελλήνων για να καταθέσει στην Εξεταστική Επιτροπή για τον Φάκελο της Κύπρου (Ιούλιος 1986).