Με αφορμή τον θάνατο του σχεδόν αιωνόβιου δούκα του Εδιμβούργου, Φίλιππου (1921-2021), συζύγου της βασίλισσας της Αγγλίας Ελισάβετ (Απρίλιος 1926-) θυμηθήκαμε τη δίκη του πατέρα του, πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος, τον Νοέμβριο του 1922 στο στρατοδικείο, για τη στάση του (ή την αναξιότητά του) στο Μικρασιατικό μέτωπο, ως διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού. Είχαμε γράψει ξανά για τη σχέση πρίγκιπος Ανδρέα – Ιω. Τσαγγαρίδη και Ν. Καρβούνη παλιότερα στο “Περί Ιστορίας” (https://papapolyviou.com/2013/05/26/nikos-karvounis-ioannis-tsangarides/)

Ο Νίκος Καρβούνης, δημοσιογράφος και πολεμικός ανταποκριτής στη Μικρασία, ήταν μάρτυρας υπεράσπισης του πρίγκιπα Ανδρέα, ο μοναδικός από ότι φαίνεται στη δίκη του, η οποία έγινε στη βαριά σκιά της μόλις προηγηθείσας Εκτέλεσης των Έξι (15 Νοεμβρίου 1922). Καταθέτοντας ο Καρβούνης, προσκόμισε επιστολή του (φίλου του) επίλαρχου Ιωάννη Τσαγγαρίδη, από τη Λάπηθο της επαρχίας Κερύνειας, ο οποίος ζητούσε να καταθέσει και αυτός ως μάρτυρας υπεράσπισης του Ανδρέα, “ίνα πιστοποιήση, ότι καλώς έπραξε ούτος και ότι η ευθύνη της ήττης του Σαγγαρίου βαρύνει τον Παπούλαν και το Επιτελείον του”. Βλ. το σχετικό απόσπασμα από το δημοσίευμα της εφημ. Εμπρός των Αθηνών (φ. 20 Νοεμβρίου 1920)

Τελικώς, όπως είναι γνωστό, ο “βασιλόπαις Ανδρέας”, σε αντίθεση με τους “Έξι” καταδικάστηκε σε “ισόβιον υπερορίαν” και “έκπτωσιν του βαθμού του”. Ήταν, από δικονομικής άποψης μια πρωτοφανής ποινή, που εξηγείται από το “επαναστατικό δίκαιο” των ημερών και την έντονη βρετανική παρέμβαση για να μην επιβληθεί νέα θανατική ποινή μετά την εκτέλεση των Γούναρη και των άλλων πέντε της 15ης Νοεμβρίου. Η κατηγορία που αντιμετώπιζε ο Ανδρέας ήταν “ανυποταξία ενώπιον του εχθρού”. Βλ. την απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 1922 (στο ίδιο φύλλο του Εμπρός)

Όταν δικαζόταν ο πρίγκιψ Ανδρέας (1882-1944) στο Στρατοδικείο, το 1922, ο γιος του Φίλιππος ήταν βρέφος 17 μηνών. Η υπερορία του από την Ελλάδα, μαζί με τον πατέρα του, τη μητέρα του και τις τέσσερίς του αδελφές, ήταν η απαρχή μιας ιδιαίτερα τραυματικής παιδικής και νεανικής ζωής του ανθρώπου που ο πλανήτης γνώρισε ως τον πιο διάσημο “βασιλικό σύζυγο” της ιστορίας του Μεταπολεμικού κόσμου και που απεβίωσε χθες: του “Δούκα του Εδιμβούργου”.

Ο Φίλιππος τσολιαδάκι, το 1930, εννιά χρονών