Σε πρόσφατη διάλεξή μας, παρουσιάσαμε την επίσκεψη στην Κύπρο το 1921 του δημοσιογράφου και λογοτέχνη Νίκου Καρβούνη. Ο Καρβούνης (Ιθάκη, 1880) ήταν ήδη φτασμένος δημοσιογράφος όταν επισκέφθηκε την Κύπρο, ως ανταποκριτής της αθηναϊκής εφημερίδας «Πολιτεία». Είχε πολεμήσει εθελοντικά στους Βαλκανικούς πολέμους, όταν παραστάθηκε στο τέλος του συμπολεμιστή του, Λορέντζου Μαβίλη, στη μάχη του Δρίσκου, ενώ στο μικρασιατικό μέτωπο έζησε από κοντά, ως πολεμικός ανταποκριτής, τις μάχες του Σαγγαρίου και του Εσκί Σεχίρ.

Ο Καρβούνης γνώρισε καλά τον διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού, πρίγκιπα Ανδρέα (γενν. 1882), αδελφό του βασιλιά Κωνσταντίνου, αφού έζησε για  βδομάδες στο επιτελείο του. Επίσης, συνδέθηκε με τον Κύπριο αξιωματικό του ιππικού, επίλαρχο Ιωάννη Τσαγγαρίδη (γενν. 1887), τον σοβαρό τραυματισμό του οποίου στο Καλέ Γκρότο, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Άγκυρα, στις 17 Αυγούστου 1921, περιέγραψε σε ανταπόκρισή του.

Τον Νοέμβριο του 1921, όταν ο Τσαγγαρίδης βρισκόταν στην ιδιαίτερη πατρίδα του με αναρρωτική άδεια, έφτασε στην Κύπρο ο Καρβούνης, για δημοσιογραφική έρευνα για τους πρόσφυγες που συνέρρεαν στο νησί μας από την Κιλικία, ύστερα από το γαλλοκεμαλικό σύμφωνο του Οκτωβρίου 1921. Ο Τσαγγαρίδης  φιλοξένησε τον Καρβούνη στη Λάπηθο, και έτσι αρκετές από τις κυπριακές ανταποκρίσεις του Ελλαδίτη δημοσιογράφου περιγράφουν τοπία της επαρχίας Κερύνειας. Στην πιο γνωστή από αυτές, ο Καρβούνης περιγράφει την επίσκεψή του, μαζί με τον τραυματία Τσαγγαρίδη στο Δημοτικό Σχολείο Λαπήθου, σε ένα απόσπασμα που αποκαλύπτει ορισμένους βασικούς πυλώνες του κυπριακού αλυτρωτισμού:

«Ο ένας εκ των επισκεπτών του σχολείου φέρει την στολήν του ιλάρχου του ελληνικού στρατού. Είναι γέννημα της Λαπήθου∙ και αυτός είχε καθίσει εις τα ίδια αυτά θρανία. Τον έφερεν εις την γενέτειραν μία άδεια αναρρωτική. Επότισεν από τρία τραύματα με το θερμόν κυπριακόν του αίμα τους βράχους του Καλέ Γκρόττο… Είναι ο Τσαγαρίδης. Τι θα γείνης εσύ όταν μεγαλώσης; ερωτά ένα παιδί. Όλα τα μάτια είναι καρφωμένα εις το πρόσωπόν του με την βαθείαν ουλήν. Και ο ερωτηθείς μαθητής απαντά χωρίς δισταγμόν:  Αξιωματικός, σαν εσένα.»

Ένα χρόνο αργότερα, τον Νοέμβριο του 1922, αμέσως μετά τη Δίκη και την εκτέλεση των Έξι, ο Νίκος Καρβούνης κλήθηκε ως μάρτυρας υπεράσπισης στην πολύκροτη δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα. Ο Τσαγγαρίδης ζήτησε να καταθέσει κι αυτός στο στρατοδικείο, όμως δεν του επιτράπηκε να παραστεί. Παρόλα αυτά, έγραψε μια θερμή επιστολή υπέρ του πρίγκιπα, που ανέγνωσε και κατέθεσε ο Καρβούνης. Οι προσωπικές σχέσεις και συμπεριφορές των ανθρώπων, ιδιαίτερα των έντιμων, ακόμη και σε εποχές πόλωσης και διχασμού, δεν εντάσσονται σε στρατόπεδα, ούτε εξηγούνται με τη λογική του άσπρου – μαύρου.

Τον Μάρτιο του 1939 ο Τσαγγαρίδης πέθανε ύστερα από την εξορία του από τη μεταξική δικτατορία. Ο πρίγκιψ Ανδρέας πέθανε το 1944. Εγγονός του είναι ο Κάρολος, ο διάδοχος της Αγγλίας. Όσο για τον Καρβούνη, εντάχθηκε στο ΚΚΕ, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής βγήκε στην Ελεύθερη Ελλάδα και ήταν ο στιχουργός του συγκλονιστικού ύμνου του ΕΛΑΣ («Βροντάει ο Όλυμπος, αστράφτει η Γκιώνα»). Πέθανε στην Αθήνα, το 1947, έχοντας πολεμήσει κατ’ επανάληψη, όσο λίγοι Έλληνες λογοτέχνες, «για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά».