Παρουσιάστηκαν πριν λίγες μέρες, στο Κοινοτικό Συμβούλιο Κλήρου, πέντε βιβλία που εκδόθηκαν πρόσφατα (2016) από το Β΄ Περιφερειακό Γυμνάσιο Λευκωσίας. Ένα σχολείο, που στεγάζεται στη Μαλούντα, κλείνει φέτος 20 χρόνια ζωής, και έχει περισσότερους από 400 μαθητές που προέρχονται από 25 χωριά της περιοχής Ορεινής: Από την Ανθούπολη, τη Δευτερά, τα Πέρα Ορεινής, μέχρι το Παλαιχώρι, το Φτερικούδι και το Μιτσερό.

Οι συγγραφείς και οι τίτλοι των βιβλίων είναι οι εξής: Γιώργος Παναγής – Άντρη Θωμά, «Ο ναός της Παναγίας Χρυσοπαντάνασσας Αγροκηπιάς»,  Γιώργος Παναγής – Ελένη Αβραάμ Αντωνίου, «Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Γουρρίου», Γιώργος Παναγής – Δέσποινα Τομασίδου, «Ο ναός του Αγίου Νικολάου Επισκοπειού», Γιώργος Παναγής – Νίκη Διπλάση, «Ο ναός της Παναγίας Χρυσοπαντάνασσας Μαλούντας», Γιώργος Παναγής – Χριστοθέα Λεβέντη – Έλενα Παπαλουκά, «Ο ναός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Φικάρδου». Εκ των επτά συγγραφέων, άλλων με αρκετά χρόνια υπηρεσίας και άλλων νεοδιόριστων στην εκπαίδευση, οι έξι είναι φιλόλογοι και μία μαθηματικός, όλοι στο ίδιο Γυμνάσιο. Πέντε από αυτούς κατάγονται ή ζουν σε χωριά της περιοχής.

Και τα πέντε βιβλία ακολουθούν ομοιόμορφο εκδοτικό πρότυπο και μεθοδολογία, καθώς έχουν παραπλήσιο περιεχόμενο. Είναι εξαιρετικά προσεγμένα ως προς την εκδοτική και τυπογραφική αισθητική, με σκληρό εξώφυλλο και άψογη πολύχρωμη εικονογράφηση. Το κύριο αντικείμενο των βιβλίων αποτελούν οι κεντρικές εκκλησίες πέντε χωριών της μητροπολιτικής περιφέρειας Ταμασού και Ορεινής, στην επαρχία Λευκωσίας. Με άξονα τον κεντρικό ναό, την αρχιτεκτονική του, τα εκκλησιαστικά έπιπλα, σκεύη, άμφια, και παλιά λειτουργικά  βιβλία, δίνεται έμφαση με πλούσιο φωτογραφικό υλικό στην καταγραφή των εικόνων κάθε εκκλησίας. Ακολουθούν κεφάλαια για τα ξωκλήσια των χωριών και κατάλογοι που καταρτίστηκαν με κόπο, των ιερέων, των επιτρόπων, των ψαλτών και των νεωκόρων. Πολύτιμη πηγή για την κοινωνική και οικονομική ιστορία αποτελούν οι διάφορες ενθυμήσεις και οι πληροφορίες από εκκλησιαστικά κατάστιχα, όπου εντοπίστηκαν, αλλά και οι κατάλογοι των κατοίκων που υπέγραψαν το ενωτικό δημοψήφισμα του 1950 ή που είχαν δικαίωμα ψήφου στις αρχιεπισκοπικές εκλογές του 1908 και παρατίθενται αυτούσιοι. Την αισθητική απόλαυση ολοκληρώνουν, τέλος, πανέμορφες ομαδικές φωτογραφίες, συνήθως από γάμους, με κεντρική παρουσία των ιερέων του χωριού, από τις αρχές του 20ού αιώνα και εξής.

Σε μια εποχή που γίνεται πολύς λόγος και ξοδεύτηκε χρόνος και χρήμα για τις λεγόμενες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις» – ομφαλοσκοπήσεις, σε μια περίοδο υπονόμευσης του δημόσιου σχολείου και αποθέωσης της εμπορευματοποίησης της παιδείας, η έκδοση των βιβλίων αυτών, που γράφτηκαν σε ένα γυμνάσιο της περιφέρειας, όχι σε ένα «επώνυμο» ιστορικό σχολείο μιας μεγάλης πόλης, αποδεικνύει ότι οι εκπαιδευτικοί μας διατηρούν άσβεστο το μεράκι, το όραμα, τη διάθεση για προσφορά και επιβεβαιώνει ότι ειδικά για την Ιστορία, ως επιστήμη αλλά και ως σχολικό μάθημα, εκείνο που προπαντός χρειάζεται είναι η αφοσίωση, η δίψα για έρευνα και μάθηση, ο ενθουσιασμός, ο θερμουργός ζήλος να διασώσεις αυτά που παρέλαβες από τις προηγούμενες γενιές και να τα μεταδώσεις στους νεότερους.

Πίσω από αυτήν την αξιέπαινη προσπάθεια κρύβεται βέβαια η αγάπη του φιλόλογου Γιώργου Παναγή για την τοπική ιστορία της περιοχής. Ενός ανθρώπου που έχει γράψει μέχρι σήμερα, σεμνά και αθόρυβα, άλλα δώδεκα βιβλία για εκκλησίες, τοπωνύμια και εκκλησιαστικά κατάστιχα χωριών του γεωγραφικού διαμερίσματος Ορεινής. Η διευθύντρια του Γυμνασίου, Ελένη Αβραάμ Αντωνίου, και οι συναδέλφισσές του τον ακολούθησαν, θυσιάζοντας πολλές ώρες στις βιβλιοθήκες και στην έρευνα, ενώ οι τοπικές κοινοτικές αρχές, οι εκκλησιαστικές επιτροπές και ο μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας, στήριξαν με κάθε τρόπο το εκδοτικό τους εγχείρημα.

Ήταν μια βιβλιοπαρουσίαση και πέντε βιβλία που μας χάρισαν ύστερα από καιρό χαμόγελο και αισιοδοξία για τους κρυμμένους μαργαρίτες στον τόπο μας, στα χωριά μας, στις εκκλησίες και στα σχολεία μας, στους «ανώνυμους» ανθρώπους της Κύπρου. Απλώς, αναζητήστε τους!

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 21 Μαΐου 2016

Το εξώφυλλο του βιβλίο για τον ναό Αποστόλου Πέτρου και Παύλου του Φικάρδου