Με αφορμή το άδοξο φινάλε του προαναγγελθέντος θανάτου των «Κυπριακών Αερογραμμών», αναζήτησα στον τοπικό Τύπο, τον Απρίλιο του 1948, τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης για τα πρώτα δρομολόγια της εταιρείας. Η καθολική αδιαφορία είναι εντυπωσιακή. Το ενδιαφέρον απορροφούσαν οι μητροπολιτικές εκλογές Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας, η κορύφωση της πολύμηνης απεργίας των μεταλλωρύχων, οι δραματικές εξελίξεις του ελληνικού Εμφυλίου και ο απόηχός του στην Κύπρο, σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας.

Η «Κυπριακή Εταιρεία Αεροπορικών Γραμμών Λτδ» ξεκίνησε τα πρώτα της δρομολόγια στις 19 Απριλίου 1948, με τακτικούς προορισμούς την Αλεξάνδρεια, την Αθήνα, το Λονδίνο (μέσω Αθηνών), τη Βηρυτό, τη Λήδδα και την Κωνσταντινούπολη. Η Εταιρεία είχε ιδρυθεί τον Σεπτέμβριο του 1947 από την αποικιακή κυβέρνηση, με μεγαλύτερο μέτοχο τις Βρετανικές Ευρωπαϊκές Αερογραμμές (British European Airways, ΒΕΑ), στα πλαίσια της μεταπολεμικής βρετανικής πολιτικής για την οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου.

Στις 10 Απριλίου 1948, λίγες μέρες πριν από την πρώτη πτήση, 21 Κύπριοι δημοσιογράφοι (τόσους χωρούσε το αεροπλάνο) απόλαυσαν ένα «ομαλώτατον και καθ’ όλα ευχάριστον» αεροπορικό ταξίδι 55 λεπτών πάνω από την Κύπρο. Πιο αναλυτικά έγραψε τις εντυπώσεις του μια από τις πιο δυνατές πένες της εποχής, ο Κ. Α. Κωνσταντινίδης, διευθυντής του «Νέου Κυπριακού Φύλακος», γνωστός με τα αρχικά ΚΑΚ, με τα οποία υπέγραφε. Αντιγράφω εδώ ορισμένα αποσπάσματα από το άρθρο του (14 Απριλίου 1948), ως ένα μνημόσυνο στις «Κυπριακές Αερογραμμές» και στα συλλογικά όνειρα που αντιπροσώπευαν για 67 χρόνια.

«Μόλις το «Douglas» εξεκόλλησεν από τον ασφαλτοστρωμένον δίαυλον του Αεροδρομίου, εννοιώσαμε το «αίσθημα του αεροπλάνου», ένα ιδιαίτερο αίσθημα. (…) Όλα εκμηδενίζονται μπροστά σου και χάνουν, νομίζεις, κι αυτήν την υπόστασίν τους. (…) Η πόλις της Λευκωσίας ολόκληρη, κοτζιά μου… πρωτεύουσα, στο αντίκρυσμά της από τα ύψη του αεροπλάνου, δεν φαίνεται παρά σαν διάφορα κομμάτια από χάρτες του Κτηματολογίου με τις πολύστροφες γραμμές τους. Διαστάσεις σπιτιών δεν φαίνονται απολύτως. Ούτε και τα πιο μεγάλα μέγαρα, το τετράγωνον των Δικαστηρίων, η Αγία Σοφία, η Εκκλησία της Φανερωμένης, το Μέγαρον Παπαδοπούλου, δεν διακρίνονται, δεν ξεχωρίζουν, γιατί όλα τα βλέπεις κολλημένα πάνω στο έδαφος. Το ύψος 2-3 χιλιάδες μέτρων, από το οποίον τα βλέπεις, εκμηδενίζει τα λίγα μέτρα του ύψους των και τα εμφανίζει όλα επίπεδα. Κάπως διακρίναμε το Κυβερνείον και το Γυμναστήριον κι αυτά μάλλον από την γνώριμη σιλλουέττα τους κι όχι την πραγματικότητά τους.

Ούτε ακόμη …πολιτικές κορυφές, μεγάλα και τρανά παραστήματα ανδρών …διαπρεπών δεν μπορείς να διακρίνης. Ισοπέδωσις των πάντων, ισότης «δημοκρατική». Έτσι με το αεροπλάνον θα παίρνη κανένας ένα διδακτικώτατον μάθημα μετριοφροσύνης, αν τύχη νάχη πολύ ή λίγο φουσκωμένα μυαλά. (…)

Το «Douglas», θαυμάσιο πετούμενο, μας μεταφέρει σαν με μαγεία από την Λευκωσίαν στην Αραδίππου και μόλις δούμε τη θάλασσα της Λάρνακας, βρισκόμαστε με ταχύτητα ασυγκρίτως πιο μεγάλην από την ταχύτητα του ανέμου, κοντά και πάνω από του Μόρφου, για να χαιρετίσουμε σε λίγα λεπτά την Λεμεσό, ύστερα την Αμμόχωστο, με την γαλήνια αμμοσκέπαστη παραλία της, να ξανακοιτάξουμε την Λευκωσία, να υποβάλουμε ύστερα τα σέβη μας στην Κερύνεια και μόλις περάσουμε το Μπογάζι να βρεθούμε πίσω στο Αεροδρόμιό μας, προσγειωμένοι από πολλές επόψεις. (…)

Με το σταμάτημα της μηχανής του υπερήφανου «Douglas» το όνειρο έσβησε, απότομα έσβησε. Από πουλιά ξαναγινόμαστε πάλι, ότι …ήμαστε και πριν απογειωθούμε στα ύψη, ό,τι ήμαστε πάντα, μόρια της πεζής ζωής του ανθρώπου μέσα στην σκληρή βιοπάλη…»

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 17 Ιανουαρίου 2015

Δείτε, εδώ, την αναγγελία των πρώτων πτήσεων της “Κυπριακής Εταιρείας Αεροπορικών Γραμμών”, τον Απρίλιο του 1948