Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες του ιστορικού της σύγχρονης ιστορίας στην ημικατεχόμενη Κύπρο είναι η έλλειψη «αρχειακής συνείδησης», δημόσιας και ιδιωτικής, απαραίτητης προϋπόθεσης για την προστασία και διάσωση των ιστορικών πηγών και εγγράφων. Η ίδρυση του Κρατικού Αρχείου (1978), υπήρξε ένα αναγκαίο πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως τα κυπριακά πολιτικά κόμματα, είτε ιδρύθηκαν πριν, είτε μετά το 1974 και οι πλείστοι πολιτικοί άνδρες στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή αδιαφόρησαν εντελώς για τη διατήρηση του ιστορικού αρχειακού παρελθόντος: Παρότι το εθνικό πρόβλημα, ανοικτό εδώ και δεκαετίες, επιβάλλει ακριβώς το αντίθετο.

Η δημιουργία του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος και η ταξινόμηση / έκδοση του Αρχείου του, αποτελούν ελπιδοφόρα εξαίρεση στον γενικότερο κανόνα έλλειψης ενδιαφέροντος που χαρακτηρίζει  την κυπριακή πραγματικότητα. Ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος, χάρη στο πνεύμα ευθύνης που τον διακατείχε, προσπαθώντας να ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα νευραλγικής σημασίας καθήκοντα που του ανατέθηκαν από τη νεότητά του, είτε ως επαναστάτης με κεντρικό καθοδηγητικό και «συγγραφικό» ρόλο στον Αγώνα της ΕΟΚΑ για την ένωση με την Ελλάδα, είτε την επαύριον των Συμφωνιών της Ανεξαρτησίας ως υπουργός της «μεταβατικής» και των κυβερνήσεων του πρώτου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου (1959-1970), είτε συμμετέχοντας σε κρίσιμες διεθνείς συναντήσεις για το Κυπριακό, όπως τις διασκέψεις στο Λονδίνο, τον Φεβρουάριο του 1959 και τον Ιανουάριο του 1964, ή τη Μικτή Συνταγματική Επιτροπή (1959-1960), είχε διαπιστώσει τη σημασία της δημιουργίας και της διατήρησης προσωπικού πολιτικού αρχείου. Συνέβαλαν σε αυτό η ιδιοσυγκρασία και ο χαρακτήρας του, ο αυστηρός επαγγελματισμός του, η μεθοδικότητά του, η ιδιαίτερη έφεση που επιδείκνυε διαχρονικά στο γράψιμο, η ανάγκη – που όσο περνούσε ο χρόνος μεγάλωνε – να καταφεύγει στο Αρχείο του για να επιστρατεύει επιχειρήματα και στοιχεία, και η πολυετής εμπειρία του από την πορεία του Κυπριακού. Η μακρά υπουργική υπηρεσία του, η ανάμειξή του στην εσωτερική πολιτική / κομματική ζωή, η εκλογή του στη Βουλή των Αντιπροσώπων, από το 1970, και η συστηματική δημοσιογραφική του δράση (με ψευδώνυμα ή ανυπόγραφα) στην εφημερίδα Κήρυκας (1981-1991) δημιούργησαν και εμπλούτισαν το προσωπικό του Αρχείο. Η σημασία του Αρχείου του έλαβε εθνικές διαστάσεις στις περιόδους που άσκησε τα καθήκοντα του διαπραγματευτή στις συνομιλίες για το Κυπριακό, ή του προέδρου της Βουλής ή, τέλος, στην πενταετία που ανήλθε, κατόπιν λαϊκής εντολής, στο ύψιστο πολιτικό αξίωμα του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας (2003-2008).

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος κληροδότησε στους Κύπριους πολίτες και στην ιστορική έρευνα ένα οργανωμένο πολιτικό Αρχείο, ογκώδες σε χρονικό εύρος, έκταση και φακέλους. Μια πλούσια παρακαταθήκη και μια γενναιόδωρη μεταθανάτια προσφορά, ακροτελεύτιο δείγμα του βαθύτατου πατριωτισμού που τον διακατείχε και τεκμηρίωση της αταλάντευτης συνέπειας στις αρχές και στις αξίες που υπηρέτησε στον μισό αιώνα του δημόσιου βίου του. Το Αρχείο Τάσσου Παπαδόπουλου άνοιξε στο κοινό και στους ερευνητές, με την τετράτομη έκδοση που κυκλοφόρησε πρόσφατα υπό την επιστημονική διεύθυνση του γράφοντος, με τίτλο: «Τάσσος Παπαδόπουλος  Αρχείο»: Α΄ τόμος (επιμ. Χαράλαμπος Α. Αλεξάνδρου), «1934-1974. Η ΕΟΚΑ και η οικοδόμηση της Κυπριακής Δημοκρατίας», Β΄ τόμος (επιμ. Λυκούργος Κουρκουβέλας), «1974-1991. Η Κύπρος μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή», Γ΄ τόμος (επιμ. Μιχάλης Κοντός), «1991-2003. Η πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα νέα σχέδια λύσης του Κυπριακού», Δ΄ τόμος (επιμ. Γιώργος Κέντας), «2003-2008. Η διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη». Θα ακολουθήσει, τις αμέσως επόμενες βδομάδες, η λειτουργία του Αναγνωστηρίου του Κέντρου Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος, όπου θα είναι διαθέσιμα και προσιτά τα ψηφιοποιημένα έγγραφα του Αρχείου, με τη συμπλήρωση τριακονταετίας από τη δημιουργία τους.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν πρόλαβε, δυστυχώς, να τακτοποιήσει ο ίδιος το Αρχείο του. Ούτε φρόντισε να καλλωπίσει την υστεροφημία του, να συμπληρώσει τα κενά και τις σιωπές που δημιουργήθηκαν, από διάφορες αιτίες ή συγκυρίες, με την πάροδο του χρόνου. Το Αρχείο του, που παραδίδεται στην ιστορική έρευνα ακριβώς όπως το άφησε φεύγοντας από τη ζωή πριν από δεκατρία χρόνια, αποτυπώνει, πάνω από όλα, την πολυδιάστατη προσφορά του, τους αγώνες και την αγωνία του για την πατρίδα του. Την αφιέρωσή του από τα νεανικά του χρόνια στην υπόθεση της Κύπρου, τη διαμόρφωση και τη σταδιακή  ολοκλήρωση της πολιτικής του φυσιογνωμίας, της κοινωνικής του κοσμοθεωρίας και της αντίληψης του σύγχρονου κόσμου και της θέσης της πατρίδας του σε αυτόν. Την εικόνα ενός εργατικού, μεθοδικού και επίμονου σε αρχές και σε συνέπεια πολιτικού ανδρός, με όραμα και συγκεκριμένη εθνική στρατηγική, που καταλαμβάνει με το έργο και τη διαχρονική του παρουσία εξέχουσα θέση ανάμεσα στους θεμελιωτές της Κυπριακής Δημοκρατίας και στους επιφανέστερους προμάχους της.