Στη μνήμη του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη μια σύντομη αναφορά στις πρώτες επισκέψεις του στην Κύπρο, το 1964.

Η πρώτη επίσκεψη του Μίκη Θεοδωράκη στην Κύπρο έγινε τον Φεβρουάριο του 1964. Την 21^η Φεβρουαρίου 1964 και ενώ οι κυπριακές εφημερίδες ασχολούνταν με «τις συγκρούσεις με τους στασιαστάς» στη Λεμεσό, την Πάφο, τον Άγιο Σωζόμενο και την Επισκοπή, έφτασε στη Λευκωσία ο μόλις νεοεκλεγείς βουλευτής της ΕΔΑ, Μίκης Θεοδωράκης στις βουλευτικές εκλογές της 16^ης Φεβρουαρίου 1964. Σκοπός του ταξιδιού του ήταν να ενημερωθεί για τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Στις δηλώσεις του, όπως δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες της επομένης ημέρας, εξέφρασε τη συγκίνησή του «διότι πατά τα ιερά χώματα του ηρωικού νησιού», που του δίδει την εντύπωση, όχι μόνο ότι δεν έφυγε από την Ελλάδα, αλλά «ότι βρίσκεται στην καρδιά της Ελλάδας» και εξέφρασε την ακράδαντή του πίστη ότι η Κύπρος σύντομα θα πετύχαινε «την Ένωσι με την Μητέρα Ελλάδα». Στο πρώτο του σύντομο ταξίδι στην Κύπρο ο συνθέτης του «Χρυσοπράσινου φύλλου» δήλωσε εντυπωσιασμένος από την προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, γνωστοποίησε ότι εργαζόταν εκείνη την εποχή πάνω στο «Άξιον εστί» του Οδυσσέα Ελύτη, παρακολούθησε την πρεμιέρα θεατρικής παράστασης του ΟΘΑΚ (του κατοπινού ΘΟΚ), έδωσε συνέντευξη στο ΡΙΚ «για την μουσική στην Ελλάδα» και αποκάλυψε ότι θα μελοποιούσε τραγούδια για την Κύπρο σε στίχους Κυπρίων ποιητών, καθώς πίστευε «στην αλληλουχία Τέχνης και ζωής, στην αλληλουχία Τέχνης και αγώνα».

Μέχρι τον Δεκέμβριο του 1964 ο Θεοδωράκης πραγματοποίησε άλλα τρία ταξίδια στην Κύπρο. Στο πρώτο, τον Σεπτέμβριο του 1964, λίγες βδομάδες ύστερα από τους βομβαρδισμούς στην Τηλλυρία (την οποία επισκέφθηκε βλέποντας ιδίοις όμμασι τα φονικά αποτελέσματα των τουρκικών επιθέσεων), αντιπροσώπευσε τη νεολαία των Λαμπράκηδων στο συνέδριο «Η Κύπρος διά μέσου των αιώνων» που έγινε στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Από τις άλλες πολιτικές νεολαίες, την «Ένωση Κέντρου» εκπροσώπησε ο Λευτέρης Βερυβάκης και την ΕΡΕ οι Άγγελος Μπρατάκος και Μιλτιάδης Έβερτ. Δυο βδομάδες αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης, δίπλα από την Ουρανία Κοκκίνου, πορεύθηκε επικεφαλής της μεγάλης Πορείας Ειρήνης από το Κούριο στη Λεμεσό (η «Χαραυγή» υπολόγισε τους οδοιπόρους σε 100.000) με βασικά συνθήματα τα «Αυτοδιάθεση – Ένωση – Κατάργηση των ξένων βάσεων». Τέλος, τον Δεκέμβριο του 1964, στον Θεοδωράκη επιφυλάχθηκε μια τιμητική θέση στο προεδρείο του παγκύπριου συνεδρίου της ΕΔΟΝ. Δυο χρόνια αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1966, ο Μίκης Θεοδωράκης έδωσε τις πρώτες του συναυλίες στην Κύπρο, στο Γ.Σ.Π., στον Δημοτικό Κήπο Λεμεσού και στο Δημοτικό Στάδιο Αμμοχώστου.

Η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την Κύπρο άντεξε στον χρόνο και στα όσα μεσολάβησαν. Ελάχιστοι Ελλαδίτες δημόσιοι άνδρες και άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων είχαν τους δεσμούς με το νησί που δημιούργησε με το έργο του και την προσφορά του ο μεγάλος συνθέτης.

Ως προς τις πολιτικές του θέσεις και τον θόρυβο που προκαλούσαν πολλές από τις δημόσιες του παρεμβάσεις, σοκάροντας πολλές φορές αυτούς που θεωρούσαν ή ένιωθαν ότι ανήκαν στον ίδιο χώρο μαζί του, ο Μίκης Θεοδωράκης, ως μεγάλος καλλιτέχνης, είχε κατακτήσει με τη ζωή, το πνεύμα και το έργο του αυτό το δικαίωμα. Θυμάμαι μια σχετική δήλωση του Χαρίλαου Φλωράκη, στη δεκαετία του 1980, όταν ο Θεοδωράκης είχε προκαλέσει, για μια ακόμη φορά, σάλο με μια πολιτική του τοποθέτηση. Ο ιστορικός ηγέτης του μεταπολιτευτικού ΚΚΕ αφόπλισε τον δημοσιογράφο που περίμενε να σχολιάσει αρνητικά τις δηλώσεις του Θεοδωράκη λέγοντας: «Μετά από χρόνια, όταν κανείς δεν θα θυμάται όλους εμάς, εκείνο που θα μείνει θα είναι η μουσική του Μίκη»…

Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σκεπάσει έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες του 20ού αιώνα.

Η φωτογραφία από την έκτη σελίδα της “Μάχης” του Νίκου Σαμψών, της 22ας Φεβρουαρίου 1964