Για τη σημερινή επέτειο, των 200 χρόνων από τις 25 Μαρτίου 1821, δημοσιεύω δύο αποσπάσματα από την εφημερίδα “Σάλπιγξ”, της Λεμεσού, απολύτως ενδεικτικά για τον τρόπο εορτασμού της εθνικής επετείου στα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Μια περίοδο που, όπως είναι γνωστό, η δυναμική και ο πυρήνας του κυπριακού εθνικού κινήματος βρισκόταν στη Λεμεσό. Πρώτα μια χαριτωμένη περιγραφή, με δηκτικά σχόλια για τους ρήτορες της ημέρας, στη «Σάλπιγγα», του Στυλιανού Χουρμούζιου, για τον εορτασμό της εθνικής επετείου στη Λεμεσό, το 1884 (φ. 28 Μαρτίου 1884):

                        «Αχ! αυτή η 25 Μαρτίου πώς ηλεκτρίζει τον κόσμον!!! πώς και χωρίς να θέλη τις πηδά, χορεύει, τραγουδεί ύμνους της ωραίας Ελευθερίας! πώς σύρεται, πώς κινείται από μίαν εσωτερικήν ακατανόητον δύναμιν! Δύναται η Λεμησσός να καυχηθή ότι περισσότερον από κάθε άλλην πόλιν εώρτασε λαμπρότερον. Εφιλονείκουν ποίος να ζητωκραυγάση πρώτος, ποίος τρόπον τινα να δείξη περισσοτέραν χαράν. Και εις αυτήν ακόμη την Εκκλησίαν ολίγον έλειψε να εγερθή φιλονικεία τις θα ομιλήση πρώτος. Ωμίλησαν λοιπόν δύο. Ο κ. Ν. Δ. Φραγκούδης και ο κ. Ι. Καρεμφυλάκης. Θα ήμην και εγώ τρίτος ρήτωρ αν είχον ρητορικόν ύφος. Όσον δ’ αφορά το τι ήθελα να πω, ήνοιγα την ιστορίαν και έλεγα και εγώ πολλά πράγματα… Ωμίλησαν τέλος πάντων και οι δύο καλά πράγματα και τους συγχαίρομεν, αλλ’ ιδίως μία περικοπή του λόγου του κ. Καρεμφυλάκη συναρμολογηθείσα με καλήν απαγγελίαν αληθώς μας συνεκίνησεν. Τέλος πάντων, εμυρσινοστολίσθη όλη η πόλις. Εσημαιστολίσθησαν όλα τα μαγαζεία, αλλ’ ιδίως το καφενείον «Βικτωρία» εώρτασε λαμπροτελέστατα. Συνεκέντρωσαν ούτως ειπείν εν εαυτώ άπασαν την εορτήν. Μουσική εγχώριος επαιάνιζε μέχρι του μεσονυκτίου και φωναί νέων πλείστων ετραγώδουν τα αθάνατα της Ελευθερίας και του Ηρωισμού άσματα. Νομίζομεν ότι ουδέν άλλον έθνος ή το ελληνικόν δύναται να καυχηθή επί τοιαύτη εορτή.»

Ένα χρόνο αργότερα, τον Μάρτιο του 1885, η 25η Μαρτίου συνέπεσε σχεδόν με το Πάσχα, οπότε οι εορτασμοί στη Λεμεσό ήταν λαμπρότεροι. Όμως, τα σχόλια του Χουρμούζιου στην εφημερίδα του φαίνεται ότι έπιασαν τόπο και δεν υπήρξε πανηγυρικός για την εθνική επέτειο στην Εκκλησία της Αγίας Νάπας. Αντί πανηγυρικού, ελλείψει ρητόρων, το «άξιον τέκνον της πατρίδος του και άξιος ποιητής», σύμφωνα με την «Σάλπιγγα» κύριος Βασίλειος Μιχαηλίδης, απήγγειλε ποίημά του ειδικά για την εορτή. Η «Αλήθεια», η άλλη εφημερίδα της πόλης συμπληρώνει για την απαγγελία: «Τοσούτον ενεθουσίασε το πλήθος, ώστε λησμονήσαν τούτο την ιερότητα του χώρου, εν ώ ευρίσκετο, πολλάκις διέκοψε τον ποιητήν, επευφημούν αυτόν και ζητωκραυγούν». Επιλέγω λίγους στίχους από την απαγγελία του κατοπινού ποιητή του έπους της 9^ης Ιουλίου: «Είν’ η χρυσή ανατολή / που γέννησε τον ήλιο / που έβγαλ’ από την σκλαβιά / ελεύθερο βασίλειο. / Είν’ η ημέρα η λαμπρά / της Παλλιγγεσίας, / ημέρα αλησμόνητη, / πούν της ελευθερίας.»

Και το δημοσίευμα της Σάλπιγγος (φ. 3 Απριλίου 1885, η πρώτη σελίδα της εφημερίδας, το ποίημα του Μιχαηλίδη συνεχίζει και στη δεύτερη).