Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, από τις 5 μέχρι 12 Ιουνίου 2019, η οκταήμερη εκπαιδευτική εκδρομή προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών και αποφοίτων του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου στη Μακεδονία. Σε αυτήν μετείχαν 45 φοιτητές και φοιτήτριες, με τη συνοδεία δύο καθηγητών του Τμήματος: του Πέτρου Παπαπολυβίου, που ήταν  και ο υπεύθυνος της εκδρομής, και του Γιώργου Καζαμία. Η εκδρομή ακολούθησε ανάλογα εκπαιδευτικά ταξίδια που έγιναν το 2014 στη Μακεδονία, το 2015 στην Κρήτη, το 2016 στην Ήπειρο, και το 2018 στην Πελοπόννησο και την Αθήνα, και εντάσσεται, «ως μάθημα πεδίου», στην προσπάθεια γνωριμίας των φοιτητών και φοιτητριών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας με τις γεωγραφικές περιοχές όπου εκτυλίχθηκαν  σημαντικά γεγονότα της νεοελληνικής ιστορίας, με την παράλληλη επίσκεψη στα αρχαιολογικά μνημεία, τα μουσεία αλλά και τα κυριότερα πανεπιστήμια και επιστημονικά ιδρύματα της μητροπολιτικής Ελλάδας. Φέτος η εκδρομή είχε ακόμη έναν σκοπό: την κατανόηση των πτυχών και διαστάσεων του σύγχρονου Μακεδονικού ζητήματος, όπως αυτές αναδείχθηκαν από την πρόσφατη Συμφωνία των Πρεσπών.

 

Η φετινή εκδρομή άρχισε με επίσκεψη στον Αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας και ακολούθησαν στάσεις στους καταρράκτες της Έδεσσας και στο Δημαρχείο Αμυνταίου, αδελφοποιημένης πόλης με τον Καραβά, όπου μίλησε στους εκδρομείς ο Δήμαρχος Κωνσταντίνος Θεοδωρίδης.  Στο κέντρο της Φλώρινας η ξενάγηση έγινε από την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Σοφία Ηλιάδου – Τάχου.

 

Στις 6 Ιουνίου 2019, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, στη Φλώρινα, πραγματοποιήθηκε επιστημονική ημερίδα με τίτλο «Πτυχές της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας και δυτικομακεδονικές διαθλάσεις τους». Σε αυτήν πήραν μέρος με ανακοινώσεις τους προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου (Στέλιος Αγαθοκλέους, Ιωάννα Αλεξάνδρου, Πάολα Λεόντε, Ράνια Μιχαήλ, Μαρία Νικηφόρου, Μαρία Παναγιώτου, Σάββας Σταύρου, Έλενα Χριστοδούλου, Ανδρέας Χριστοφή) και του μεταπτυχιακού προγράμματος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας «Επιστήμες της Αγωγής: Δημόσιες χρήσεις της ιστορίας και της τοπικής ιστορίας». Οι ανακοινώσεις του δεύτερου τμήματος παρουσίασαν τον αγώνα της ΕΟΚΑ και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο μέσα από τον τοπικό Τύπο της Φλώρινας, τη στάση του μητροπολίτη  Αυγουστίνου Καντιώτη απέναντι στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, μαρτυρίες Φλωρινιωτών στρατιωτών που πολέμησαν στην Κύπρο το 1974, πτυχές από τη συμπαράσταση του λαού της Φλώρινας στους Κύπριους πρόσφυγες του 1974, κ.ά.

 

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι εκδρομείς επισκέφθηκαν την πόλη του Μοναστηρίου (Bitola), στη χώρα που εδώ και μερικούς μήνες αποκαλείται «Βόρεια Μακεδονία». Προσκύνησαν τον επιβλητικό παλαιό ελληνικό ναό του Αγίου Δημητρίου και επισκέφθηκαν το κτίριο που στέγαζε το Ελληνικό Προξενείο στην εποχή του Ίωνα Δραγούμη. Επίσης, συνομίλησαν με κατοίκους της πόλης που διδάσκουν σε φροντιστήριο την ελληνική γλώσσα.

 

Ακολούθησε επίσκεψη, την επόμενη ημέρα, στο Πισοδέρι, το Ανταρτικό (το οποίο επισκέφθηκε και ο μητροπολίτης Κιτίου Μακάριος τον Οκτώβριο του 1949, δυο μήνες ύστερα από τη λήξη του Εμφυλίου), το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου και τις Πρέσπες, με ξεναγό τον Κυθραιώτη αρχιμανδρίτη π. Επιφάνιο Χατζηγιάγκου, προϊστάμενο του μητροπολιτικού ναού Αγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης.

 

Μέσω Καστοριάς οι εκδρομείς επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη που ήταν η βάση της εκδρομής για τις επόμενες πέντε μέρες. Από εκεί, έγιναν επισκέψεις στα Οχυρά του Ρούπελ, στην  Καβάλα, στο Μουσείο Βαλκανικών πολέμων στη Γέφυρα, στο Σκρα, στο Πολύκαστρο και στα Λουτρά Αριδαίας, και δια θαλάσσης στα μοναστήρια της δυτικής πλευράς του Αγίου Όρους. Στο μνημείο των πεσόντων του Σκρα, στην παρουσία του Γενικού Πρόξενου της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη, Σπύρου Μιλτιάδη, έγινε τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων, στη μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα πέντε Κυπρίων πεσόντων του ελληνικού στρατού στην πολύνεκρη μάχη του Μαΐου 1918, ενώ στο συμμαχικό στρατιωτικό κοιμητήριο του Πολυκάστρου, μέσα σε κλίμα μεγάλης συγκίνησης, κατατέθηκαν λουλούδια  στους οκτώ κυπριακούς τάφους ημιονηγών του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου (από τον Γερόλακκο, τη Γεροσκήπου, την Κυπερούντα, τον Λουβαρά, τον Οίκο και το Πραστειό Μεσαορίας). Οι φοιτητές και φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Κύπρου ήταν η πρώτη ομάδα Κυπρίων που επισκέφθηκαν οργανωμένα το κοιμητήριο, 100 χρόνια μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Τέλος, στη Θεσσαλονίκη οι εκδρομείς επισκέφθηκαν διάφορα αξιοθέατα, μουσεία και μνημεία. Ανάμεσά τους, τον Λευκό Πύργο, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, το Εβραϊκό Μουσείο, το Πολεμικό Μουσείο, τον ναό του Αγίου Δημητρίου, κ.ά. Ξεχωριστή εντύπωση προκάλεσε στους εκδρομείς η επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο ανασκαφών στις εργασίες του Μετρό, στην πλατεία Αγίας Σοφίας.

 

Για την επιτυχία της εκδρομής οφείλουμε θερμές ευχαριστίες σε πολλούς. Και από αυτό το βήμα είναι υποχρέωσή μας να ευχαριστήσουμε τους: Δήμαρχο Αμυνταίου, Κωνσταντίνο Θεοδωρίδη και τη δημοτική σύμβουλο Άννα Κουρρή, την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Σοφία Ηλιάδου-Τάχου και τον Λάζαρο Μελίσσα, γραμματέα στο ίδιο Πανεπιστήμιο, τον π. Επιφάνιο Χατζηγιάγκου, τον Βασίλη Νικόλτσιο, συνταγματάρχη ε.α., τον Γενικό Πρόξενο της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη, Σπύρο Μιλτιάδη, την τέως Δήμαρχο Αξιουπόλεως, Σόνια Συμεωνίδου, τον Δήμαρχο Παιονίας, Χρίστο Γκουντενούδη, τον κοινοτάρχη Σκρα, Στέφανο Έπα, τον π. Δημήτριο που  τέλεσε το τρισάγιο στο Σκρα, και τον Λάζαρο Ελευθεριάδη που μας εφοδίασε με κεράσια για όλη τη διάρκεια της εκδρομής! Και για τη Θεσσαλονίκη, τον καθηγητή Ι. Κ. Χασιώτη, τη διεύθυνση και το προσωπικό του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, τους συναδέλφους Γιώργο Αντωνίου και Σταυρούλα Μαυρογένη, και την αρχαιολόγο Σταυρούλα Τζεβρένη. Επίσης, εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας στον διοικητή του Γ΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Κούτρα και τον αρχηγό του ΓΕΕΦ, αντιστράτηγο Ηλία Λεοντάρη.

 

Ήταν μια εκπαιδευτική εκδρομή με πολλές συγκινήσεις, έντονες και ευχάριστες στιγμές, που εξελίχθηκε σε ένα εντατικό – ταχύρρυθμο μάθημα νεοελληνικής ιστορίας, στις νεότερες και σύγχρονες μακεδονικές και κυπριακές της διαστάσεις.

 

Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο είναι της Μαρίας Γαλανού. Μαζί με τον Στέλιο Αγαθοκλέους, την Έλενα Γιάγκου και την Άντρη Κωνσταντίνου ήταν οι «επίσημοι φωτογράφοι» της εκδρομής. Στα τραγούδια που τραγουδήσαμε στο Πολύκαστρο και στον Σκρα πρώτη φωνή ήταν ο Σάββας Σταύρου και η Δαμιανή-Ντανιέλλα Παναγή, με τη συνοδεία της φυσαρμόνικας του Λοϊζου Ιωάννου. Τις ξεναγήσεις είχαν αναλάβει, όπου χρειάστηκε, ο Στέλιος Αγαθοκλέους, η Ράνια Μιχαήλ και ο Σάββας Σταύρου.

 

Τη νυκτερινή ασφάλεια των εκδρομέων είχε αναλάβει ακοίμητος ο Κυριάκος Π., ενώ τη φροντίδα για τις νυκτερινές εξόδους και τη μουσική στο λεωφορείο η Έλενα Κ. Και οι δυο ήταν άψογοι, παρότι που στη μουσική διαπιστώθηκε …χάσμα γενεών. (Όχι άλλο Βέρτη…)

 

Για του χρόνου, το σχέδιο λέει για Θράκη – ίσως αν τα καταφέρουμε και πέραν του Έβρου. Γεροί να είμαστε…

 

Στη Βεργίνα

Στον ναό του Αγίου Δημητρίου, στο Μοναστήρι

Στο χωριό Ανταρτικό.

 

Στον Άγιο Αχίλλειο, στις Πρέσπες

Στη Μαυριώτισσα, στην Καστοριά

Στο Ρούπελ

Στο Μουσείο Βαλκανικών πολέμων, στη Γέφυρα Θεσσαλονίκης

Στο συμμαχικό στρατιωτικό κοιμητήριο του Πολυκάστρου

Ένα τριαντάφυλλο στον τάφο του Σάββα Κυριάκου, από την Κυπερούντα, στο συμμαχικό στρατιωτικό κοιμητήριο του Πολυκάστρου, ημιονηγού του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου.

 

Στο μνημείο των πεσόντων της μάχης του Σκρα, στην είσοδο του ομώνυμου χωριού