Ξεκινώντας τη νέα χρονιά, θεωρώ τύχη αγαθή την παρουσίαση στο πρώτο άρθρο της στήλης για το 2018 της βιογραφίας του Ελευθερίου Βενιζέλου, που κυκλοφόρησε πριν μερικές βδομάδες στην Αθήνα, με συγγραφέα τον Νικόλαο Εμμ. Παπαδάκη (Παπαδή). Πρόκειται για το δίτομο έργο, «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος. Ο άνθρωπος, ο ηγέτης. Βιογραφία», εξαιρετικά επιμελημένο, με εκδότες το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών  «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» και το Βιβλιοπωλείον της Εστίας, συνολικής έκτασης 1200 σελίδων (οι 56 καλύπτονται από φωτογραφίες), που κυκλοφορεί σε μια καλαίσθητη κασετίνα και έχει ιδιαίτερα προσιτή αρχική τιμή (32 ευρώ και οι δύο τόμοι).

Ο Νικ. Παπαδάκης είναι δικηγόρος και διευθύνει με ζήλο και όραμα από την ίδρυσή του (2000) το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», με έδρα τα Χανιά, καταφέρνοντας να το αναδείξει, με τους συνεργάτες  του, σε ένα από τα πιο δραστήρια και δυναμικά ερευνητικά ιδρύματα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και των μυρίων προβλημάτων. Είναι γνωστός και λίαν αγαπητός και στην Κύπρο, από την πολυετή συνεργασία του με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και προσφάτως (2016) και με τη Βουλή των Αντιπροσώπων σε εκδόσεις, συνέδρια ή ημερίδες. Καρπός της συστηματικής ενασχόλησής του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο είναι η παρούσα βιογραφία, που αξιοποιεί τις πλούσιες και αξεπέραστες γνώσεις του συγγραφέα, που έχει πλήρη εποπτεία της πλούσιας βιβλιογραφίας για τον μεγάλο Χανιώτη πολιτικό. Ο Παπαδάκης, παρότι βενιζελικός (…μέχρι λατρείας), κατάφερε να γράψει βιογραφία – πρότυπο, και όχι αγιογραφία. Μεγάλο πλεονέκτημα και αρετή του βιβλίου, η συναρπαστική αφήγηση, το χαρισματικό γράψιμο, η βαθιά γνώση της ιστορίας, της λαογραφίας και των ξεχωριστών ιδιαιτεροτήτων της «χανιώτικης εντοπιότητας» και του κρητικού επαναστατικού παρελθόντος, και η επικέντρωση στον άνθρωπο Βενιζέλο. Ακόμη και για τα πιο γνωστά κεφάλαια της ζωής του βιογραφούμενου, ο αναγνώστης μαθαίνει άγνωστες και χρήσιμες πληροφορίες, χωρίς να βομβαρδίζεται και να κουράζεται από αυτές, και η αφήγηση κυλά ανάλαφρα.

Από ένα τόσο σημαντικό βιβλίο στεκόμαστε, εντελώς ενδεικτικά, στις σχέσεις του Βενιζέλου με την οικογένειά του: τον πατέρα του, με τον οποίο συγκρούεται τελικώς καθώς δεν ήταν δυνατό να ακολουθήσει καριέρα εμπόρου, όπως ήταν οι πατρικές προσδοκίες, την πρώτη του γυναίκα, Μαρία Κατελούζου, που ο πρόωρος χαμός της τον έριξε «στα τάρταρα της λύπης», όπως γράφει ο συγγραφέας περιγράφοντας το σπαρακτικό πένθος του, την κατοπινή πολύχρονη διακριτική σχέση του με τη γλυκιά χήρα Παρασκευούλα, τον γάμο με τη ζάμπλουτη Έλενα Στεφάνοβικ Σκυλίτση, που μπορεί να του έλυσε τα άμεσα βιοποριστικά προβλήματα, δημιούργησε όμως αφόρητους «εσωτερικούς» τριγμούς, καθώς η δεύτερή του γυναίκα δεν έκρυψε ποτέ την αντιπάθειά της για τα μέλη της οικογένειάς του. Πέρα από τις σελίδες που αφιερώνει ο Παπαδάκης για τον δικηγόρο, τον επαναστάτη, τον πολιτικό, τον εθνικό οραματιστή, τον διπλωμάτη, θεωρώ ότι οι καλύτερες σελίδες του βιβλίου του είναι εκείνες για τον άνθρωπο, όπου ο συγγραφέας γράφει με τρυφερότητα για τον επαρχιώτη δικηγόρο με το φτωχικό ντύσιμο που κατέκτησε την Αθήνα από το τέλος του 1909, που ζούσε πάντα λιτά, σιχαινόταν το ρουσφέτι, λάτρευε με πάθος το βιβλίο και την ανάγνωση, αφιέρωσε μήνες στη σχολαστική μετάφραση του Θουκυδίδη, παρακολουθούσε («περιθωριακό») θέατρο μετά μανίας (δηλαδή, Ίψεν το 1910…), και η αγαπημένη του βιτρίνα και ως πρωθυπουργού, ήταν του βιβλιοπωλείου του Ελευθερουδάκη…

Ο Παπαδάκης αφιερώνει αρκετές σελίδες της βιογραφίας στην εμπλοκή και το ενδιαφέρον του Βενιζέλου για το Κυπριακό και προχωρεί σε ενδιαφέρουσες συγκρίσεις με τους χειρισμούς και την πολιτική σκέψη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, καθώς οι δύο άντρες, περισσότερο από κάθε άλλον στον ελληνικό 20ό αιώνα, χαρακτηρίζονταν από την εσωτερική πάλη δύο κόσμων: του Κρητικού (ή του Κυπρίου) που πάλευε και αγωνίστηκε για την Ένωση, «και του Έλληνα, που είναι υποχρεωμένος να συνυπολογίζει και τα ευρύτερα ελληνικά συμφέροντα».

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που αξίζει να το διαβάσετε και να το χαρείτε, όσο και εάν, εκ προοιμίου, θα μελαγχολήσετε: και για τα πάθη του διχασμού της νεότερης Ελλάδας, την περίοδο 1915-1936, αλλά και για τις συντριπτικές συγκρίσεις με σημερινές καταστάσεις και πρόσωπα, στη Λευκωσία και στην Αθήνα…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος», στις 6 Ιανουαρίου 2018