Συμπληρώνονται φέτος εκατόν πενήντα χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Κύπριου ποιητή, Δημήτρη Λιπέρτη. Σύμφωνα με τους βιογράφους του, ο Λιπέρτης γεννήθηκε το Φθινόπωρο του 1866 στη Λάρνακα. Ο πατέρας του, Θεοφάνης Λιπέρτης, ήταν από τη Θέρμια της Κερύνειας και η μητέρα του, Κοκονού, το γένος Μοδινού, από το Όμοδος. Σπούδασε στη Βηρυτό, και έφυγε ξανά από την Κύπρο (1899-1902), για την Αίγυπτο, την Ιταλία και την Ελλάδα, για εργασία και ευρύτερες σπουδές, ανεπιτυχώς. Εργάστηκε σε διάφορες έκτακτες κυβερνητικές θέσεις και ιδιωτικούς οίκους, στην Τηλλυρία, στον κυπριακό σιδηρόδρομο ως σταθμάρχης στο Πραστειό Μεσαορίας, και αλλού, μέχρι την πρόσληψή του, ως καθηγητή γαλλικών, στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας, το 1905. Δίδαξε γαλλικά για μερικά έτη και στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στο Παρθεναγωγείο Φανερωμένης, ενώ το 1912 ανέλαβε τη διεύθυνση της Σχολής Μιτσή, στη Λεμύθου. Επέστρεψε στην Αγγλική Σχολή το 1916, όπου δίδασκε, μερικές ώρες, μέχρι και το 1936. Πέθανε στη Λευκωσία τον Ιούλιο του 1937.

Το 1891 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή, η «Χαλαρωμένη Λύρα». Ακολούθησαν οι «Στόνοι» (1899) και τα «Τζιυπριώτικα τραούδκια» (τέσσερις τόμοι, 1923, 1930, 1934, 1937). Ο Λιπέρτης ήταν ο πρώτος, ουσιαστικά, Κύπριος ποιητής που γνώρισε εν ζωή την καταξίωση, είδε να γράφονται κριτικές και μελέτες για το έργο του, παρεξηγήθηκε με κριτικούς, διεκδικήθηκε η συνεργασία του από φιλολογικά περιοδικά, τιμήθηκαν με ειδικές εκδηλώσεις τα εβδομηντάχρονά του σε όλες τις κυπριακές πόλεις, αλλά και στο Κάιρο, στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα, όπου παρευρέθηκε, απήγγειλε ποιήματά του και αποθεώθηκε. Στα είκοσι χρόνια που μεσολάβησαν από τον θάνατο του ταπεινού και καταφρονεμένου Βασίλη Μιχαηλίδη (1917), είχε συντελεστεί μια κοσμογονία στη φιλολογική ζωή της Κύπρου: ο Λιπέρτης είχε κομβική θέση σε αυτές τις αλλαγές.

Ο ποιητής, λάτρης και υμνητής του ωραίου φύλου, πέθανε άγαμος. Η έλλειψη οικογενειακών υποχρεώσεων και η δυνατότητα για καλοκαιρινές διακοπές πολλών βδομάδων, τον μετέτρεψαν σε πολίτη ολόκληρης της Κύπρου. Παρά την μοδίτική του καταγωγή, λάτρεψε τη γειτονική Βάσα (Κοιλανίου), όπου παραθέριζε για σειρά ετών και εκεί εμπνεύστηκε ορισμένα από τα πιο δημοφιλή «αγροτικά» του ποιήματα, ενώ στενούς δεσμούς και αγάπη είχε και με την Πάφο. Ιδιαίτερη πολιτική σημασία είχαν οι απαγγελίες του στην υποδοχή των Ελλαδιτών αθλητών στην Κύπρο (1925 και 1929: «Καλώς τους, καλώς ήρτετε, ψυσιή, καρκιά δική μας…») και στα αποκαλυπτήρια του Μαυσωλείου των εθνομαρτύρων της 9^ης Ιουλίου 1821, στο προαύλιο του ναού της Φανερωμένης (1930). Σήμερα, αρκετά μελοποιημένα ιδιωματικά του ποιήματα είναι ανάμεσα στα αγαπημένα τραγούδια των Ελλήνων της Κύπρου, όπως τα πανέμορφα, σαν τις αυθεντικές γλυκάδες και αθθούς του τόπου, «Μαύρα αμμάδκια», ή ο αλυτρωτικός ύμνος εγκαρτέρησης «Καρτερούμεν μέραν νύχταν». Τύχη αγαθή, πριν από μερικούς μήνες κυκλοφόρησε ο τόμος «Δημήτρης Λιπέρτης, Τζιυπριώτικα τραούδκια», με προλεγόμενα, ανθολόγηση και σχόλια από τον φιλόλογο Κώστα Νικολαΐδη (Λευκωσία: Αιγαίον 2015). Ελπίζουμε ότι μεμονωμένοι πολίτες ή πολιτιστικοί φορείς θα αναλάβουν ανάλογες πρωτοβουλίες, τιμώντας την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του «Μιστράλ της Κύπρου». Όσο για τις κυβερνητικές / κρατικές υπηρεσίες, έχουν «σοβαρότερα θέματα» να ασχοληθούν…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 20 Φεβρουαρίου 2016