Τον περασμένο Σεπτέμβριο συμπληρώθηκαν ενενήντα χρόνια από την ίδρυση του παλαιότερου εν ζωή σωματείου της πρωτεύουσας, της «Ενώσεως Νέων Trust Λευκωσίας». Με την ευκαιρία, το Συμβούλιο του Τραστ εξέδωσε ένα καλαίσθητο λεύκωμα, με συγγραφείς την Ελένη Βρεττού και τον Μίκη Σιανή και επιμέλεια του Ανδρέα Χατζηθωμά. Όπως γράφει στον πρόλογό του, ο πρόεδρος του Τραστ, Νεοκλής Λυσάνδρου, «ώριμο τέκνο της νεαρής αστικής τάξης της Λευκωσίας για ελεύθερη σκέψη, δημιουργική έκφραση και αυτόνομη δράση, στις συνθήκες της αποικιοκρατίας, το Τραστ κατέστη το σωματείο με την πιο πλούσια και πολυσχιδή δραστηριότητα.»

Το Τραστ ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1924, σε μια περίοδο που το ενωτικό κίνημα παρουσίαζε κάμψη και έλλειψη ηγετικών προσωπικοτήτων, ειδικά στη Λευκωσία. Ανάμεσα στα τριάντα ιδρυτικά του μέλη δεν υπήρχε ούτε ένας από τους γνωστούς πολιτευτές. Πλειοψηφούσαν οι έμποροι, οι γιατροί και οι δικηγόροι, ενώ πρώτος γραμματέας του εκλέχθηκε ο Φάνος Ιωαννίδης. Το σύντομο ιδρυτικό Πρακτικό ολοκλήρωνε η φράση «Ισχύς μας η Δύναμίς μας», και τα γράμματα Ε.Δ.Ο.Κ.Ο.Δ.Ε. (Ένας δι’ όλους και όλοι δι’ έκαστον).

Στο εξώφυλλο του λευκώματος ο Γανυμήδης, έργο του Ιωάννη Κισσονέρη.

Το Τραστ δεχόταν ως μέλη και Αρμένιους, Λατίνους και Μαρωνίτες, γεγονός που οδήγησε στην πρώτη εσωτερική κρίση στους κόλπους του, με την αποχώρηση του Γεώργιου Πούλια, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ΑΠΟΕΛ, με μέλη μόνο Έλληνες, τον Νοέμβριο του 1926. Αντίθετα, τις «λαϊκές τάξεις», στις κάτω γειτονιές της πρωτεύουσας, εξέφραζε στην ίδια δεκαετία ο «Πανεργατικός» του Γεώργιου Χατζηπαύλου. Το Τραστ ανέπτυξε ποικίλη δράση σε πολλούς τομείς. Υπήρξαν εποχές, ειδικά στις δεκαετίες 1930-1950, όπου πρωταγωνίστησε ενώ, φυσιολογικά, σε άλλες περιόδους παρουσίασε κάμψη, αδράνεια και βιολογική φθορά. Πήρε πρωταθλήματα στο ποδόσφαιρο, όπου είχε έντονη αντιπαλότητα με τον ΑΠΟΕΛ, ενώ ιστορικοί έμειναν οι αποκριάτικοι χοροί του (Μπαλ Ρουζ), με πρώτο έναν παραμυθένιο χορό στο Θέατρο Παπαδοπούλου, τον Φεβρουάριο του 1925. Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε μια προσπάθεια ανανέωσης, που συνδυάστηκε με την ανακαίνιση του ιδιόκτητου κτιρίου του σωματείου, στην οδό Ζήνας Κάνθερ, ύστερα από γενναία δωρεά του Ιδρύματος «Φώτος Ι. Φωτιάδης».

Εκτός από την πλούσια αθλητική και πνευματική δραστηριότητα του σωματείου, από το Τραστ πέρασαν όλοι οι πρωταγωνιστές της «αστικής ιστορίας» της κυπριακής πρωτεύουσας. Γραμματέας τον Οκτώβριο του 1931 ήταν ο Θεόδωρος Κολοκασίδης, που εξορίστηκε ύστερα από τα «Οκτωβριανά». Το 1932-1938 γραμματέας ήταν ο Σωκράτης Ευαγγελίδης, το 1940-1942 ο Ματθαίος Παπαπέτρου, το 1942-1948 ο Ζήνων Σώζος και το 1948-1950 ο Βίας Μαρκίδης. Η παράθεση, μόνο, των παραπάνω ονομάτων αποτελεί τη σύνοψη της πολιτικής ιστορίας της Κύπρου στις δεκαετίες 1930 και 1940… Το Τραστ πρωταγωνίστησε στους εθνικούς εράνους το 1940-1941, από το κτίριό του εκστράτευσε το θρυλικό γαϊδούρι για να παραδοθεί στον Χάρντινγκ, όταν ο υπερφίαλος κυβερνήτης ζήτησε την παράδοση των ανταρτών της ΕΟΚΑ, ενώ στο Τραστ, τον Νοέμβριο του 1959, σε μια μεγάλη συγκέντρωση των υποστηρικτών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τις προεδρικές εκλογές,  ο τότε υπουργός δικαιοσύνης της μεταβατικής περιόδου Γλαύκος Κληρίδης εκστόμισε το «Μητρός τε και πατρός τε…», αποκηρύσσοντας δημοσίως την πατρική υποψηφιότητα. Ένα σωματείο που συνδέεται στενά με την ιστορία της Λευκωσίας. Ευχόμαστε να βρεθούν τρόποι να συνεχίσει να γράφει ιστορία…

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος” στις 23 Μαΐου 2015