Το επόμενο Σάββατο, 14 Μαρτίου, είναι η επέτειος του θανάτου του τελευταίου απαγχονισθέντος ήρωα της ΕΟΚΑ, του μαθητή του Γυμνασίου Πάφου Ευαγόρα Παλληκαρίδη (1938-1957). Για τη σύντομη ζωή του 19χρονου Ευαγόρα, την αγωνιστική του δράση και το πλούσιο ποιητικό του έργο έχουν κυκλοφορήσει σημαντικά βιβλία από τους Γιώργο Χατζηκωστή, Πέτρο Στυλιανού, τις εκδόσεις Χρ. Ανδρέου, τον Ανδρέα Παλληκαρίδη και την αδελφή του Ευαγόρα, Γεωργία Παλληκαρίδου – Ποσπορή.

Πρόσφατα (2013, από τις εκδόσεις «Εν Τύποις») η παιδική φίλη και μία από τους δύο μεγάλους μαθητικούς πλατωνικούς έρωτες του Ευαγόρα, η Λύα Χατζηαδάμου – Βότση εξέδωσε το «Κόκκινο Τετράδιο» που της χάρισε ο Παλληκαρίδης τον Ιούλιο του 1955, όταν μετανάστευσε με την οικογένειά της στη Νότια Αφρική και περιλαμβάνει 54 ποιήματα του Ευαγόρα, και το βιβλίο «Αν θες να μάθεις νέα μου…» με άγνωστη αλληλογραφία των δύο νέων μέχρι τον τραγικό Μάρτιο του 1957.

Εμπλουτίστηκαν, έτσι, οι πρωτότυπες γραπτές μαρτυρίες για τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, γιο του Μιλτιάδη Παλλήκαρου από τον Λάρνακα της Λαπήθου (με καταγωγή από τη Λάπηθο) και της Αφροδίτης Παπαδανιήλ, από την Τσάδα, όπου γεννήθηκε και ο ίδιος τον Φεβρουάριο του 1938. Ένα παιδί που πρόλαβε στα 19 του χρόνια να διακριθεί στο γράψιμο και να αφήσει πίσω του εκατοντάδες ποιήματα. Παράλληλα, ήταν άριστος αθλητής, έμαθε να σκληραγωγεί το κορμί του, διακρίθηκε στις μαθητικές διαδηλώσεις αλλά και στο βουνό, αργότερα, ως αντάρτης. Το ίδιο σεμνό παιδί λάτρευε τον κινηματογράφο, τη φωτογραφία και τη μουσική, συνήθιζε να κλέβει λουλούδια από τους κήπους του Κτήματος και να τα μοιράζει στις φίλες του, έγραφε ερωτικούς στίχους με δύναμη δόκιμου ποιητή, τραγούδησε την ελευθερία με το όπλο και τα ποιήματά του.

Ένα δεκαεννιάχρονο παιδί που 58 χρόνια ύστερα από τον θάνατό του κρύβει συνεχώς εκπλήξεις στον μελετητή των πράξεων και των κειμένων του. Στο «Κόκκινο Τετράδιο», γράφει στο «Μικρή Λωρήν», ένα από τα πιο δυνατά ερωτικά ποιήματά του προς την Λύα: (…) Μικρή Λωρήν, όπου κι αν ζης, / μακριά στα ξένα κι αν γυρίζης / Μ’ ένα μου βλέμμα χαρωπό, / θα ψιθυρίζω «σ’ αγαπώ / Γλυκειά Λωρήν, Μικρή Λωρήν / Λωρήν, Λωρήν». Μήπως ο φανατικός σινεφίλ, Ευαγόρας, συνδέει την πρασινομάτα Λύα με την Λωρήν Μπακόλ, που μεσουρανούσε εκείνη την εποχή; Δεν αποκλείεται. Τότε, γιατί το φωτογραφικό πρότυπο της γνωστής φωτογραφίας του Ευαγόρα με το κασκέτο να μην είναι ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ;…

Αυτόν τον ρομαντικό ντροπαλό ποιητή απαγχόνισε η βρετανική Αυτοκρατορία στις 14 Μαρτίου 1957 επειδή συνελήφθηκε να μεταφέρει όπλο, χωρίς να αποδειχθεί ότι το είχε ποτέ χρησιμοποιήσει. Και κατάφερε η βαρβαρότητα της αποικιοκρατικής καταστολής να τον μετατρέψει σε αθλοφόρο μάρτυρα της γενιάς του. Όπως το είχε προβλέψει εκείνος ο Αμερικανός γερουσιαστής από την Πενσυλβάνια, ο James G. Fulton (Τζ. Φούλτον, 1903-1971), τον Φεβρουάριο του 1957: «Αυτός ο νέος μοιάζει αρκετά με τον δικό μας, τον Nathan Hale (Νέιθαν Χέιλ, 1755-1776), που στάθηκε να εκτελεστεί λέγοντας: “Λυπούμαι γιατί έχω μόνο μια ζωή να θυσιάσω για την πατρίδα μου”.» Είχε και ο Χέιλ απαγχονιστεί χαμογελώντας στα 21 του, τον Σεπτέμβριο του 1776 από τους Βρετανούς στη διάρκεια της Αμερικάνικης επανάστασης ως «κατάσκοπος»…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος», στις 7 Μαρτίου 2015