Από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του πρώτου τόμου της αυτοβιογραφίας του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας, Γιώργου Βασιλείου, με τίτλο «Μια σύγχρονη  Οδύσσεια» (Αθήνα: Παπαζήσης, 2013) είναι η αφήγηση για τις περιπέτειες στον ελληνικό Εμφύλιο και στην πολιτική προσφυγιά, του πατέρα του, Βάσου Βασιλείου.

Οι γονείς του Γιώργου Βασιλείου, Βάσος και Φωφώ Βασιλείου, γιατροί και οι δύο (οφθαλμίατρος ο πρώτος και οδοντίατρος η δεύτερη) με σπουδές στην Αθήνα, εντάχθηκαν στο ΑΚΕΛ μετά την επιστροφή τους στην Κύπρο τον Ιούνιο του 1941, αφού ήταν μέλη κομμουνιστικής ομάδας από τα μαθητικά τους χρόνια στο Γυμνάσιο Λεμεσού. Το ζεύγος Βασιλείου ανέλαβε σημαντικά κομματικά καθήκοντα και η Φωφώ είχε δραστήριο ρόλο στο «κίνημα της αποστράτευσης» και συμπαραστάθηκε έμπρακτα στον απεργιακό αγώνα των μεταλλωρύχων του 1948. Τον Μάρτιο του 1949, ύστερα από δραματική έκκληση του ΚΚΕ και του «Δημοκρατικού Στρατού» για εθελοντές γιατρούς, οι Βάσος και Φωφώ Βασιλείου αναχώρησαν για τα ελληνικά βουνά μαζί με τη 13χρονη κόρη τους Μόνικα (ο 18χρονος Γιώργος Βασιλείου ήταν ήδη στη Γενεύη για σπουδές.) Κατά τραγική ειρωνεία, λίγο πριν αναχωρήσουν από την Κύπρο, είχαν χαρακτηριστεί κι αυτοί από το κόμμα τους «στοιχεία με μικροαστικές επιδράσεις και τάσεις» και ακολούθησαν ολόκληρη την Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ στη θεαματική αυτοκαθαίρεσή της, που άνοιξε το δρόμο για την άνοδο στην ηγεσία του κυπριακού κομμουνιστικού κόμματος στον Εζεκία Παπαϊωάννου. Η Φωφώ και η Μόνικα έμειναν στη Βουδαπέστη και ο Βάσος Βασιλείου έφτασε μέσω Βελιγραδίου και Τιράνων στο Βίτσι στα τέλη Μαΐου.

Στο βιβλίο του Γ. Βασιλείου δημοσιεύονται εκτενή αποσπάσματα από το ημερολόγιο του πατέρα του για τα όσα δραματικά έζησε ως γιατρός στις τελευταίες αιματηρές μάχες του Εμφυλίου. Όμως, οι μεγάλες του περιπέτειες άρχισαν μετά την ήττα, καθώς σε μια κομματική συνδιάσκεψη διαφώνησε δημόσια με τον (παρόντα) Νίκο Ζαχαριάδη. Από τον Σεπτέμβριο του 1949 τέθηκε σε σιωπηρή τιμωρία και αναχώρησε από την Αλβανία ατμοπλοϊκώς, με μια από τις τελευταίες αποστολές, στις 15 Δεκεμβρίου. Προηγουμένως υποβλήθηκε σε ανάκριση από τον υπεύθυνο της «επαγρύπνησης» του ΚΚΕ γιατί είχε χάσει τα προσωπικά του σημειωματάρια κατά την υποχώρηση (!) ενώ τα νεύρα του δοκιμάστηκαν από την αδικαιολόγητη αναμονή («πέρασα τις τελευταίες δεκαπέντε μέρες μια πραγματική κρίση» γράφει στο ημερολόγιό του, στις 10 Δεκεμβρίου 1949). Τελικά, κι ενώ περίμενε να συναντήσει τη γυναίκα του, στάλθηκε στο μακρινό Ουζμπεκιστάν. Γράφει στις 30 Δεκεμβρίου 1949: «Με σκοτώνει η σκέψη πως το κόμμα όχι γιατί με εκτιμά, μα αντίθετα γιατί δεν με βλέπει με καλό μάτι με πάει εκεί.»

Στην Τασκένδη θα έβλεπε την άλλη όψη του «πώς δενότανε το ατσάλι»… Τα κατάφερε, όμως, και όταν επέστρεψε στην Κύπρο, το 1961, ήταν ένας από τους πιο διάσημους χειρούργους οφθαλμίατρους της Σοβιετικής Ένωσης. Όταν πέθανε στη Λεμεσό, τον Ιούνιο του 1972, τάφηκε με τιμές από το ΑΚΕΛ. Αντίθετα, ο Νίκος Ζαχαριάδης άφησε την τελευταία του πνοή ως τραγικός αυτόχειρας, εξόριστος στη Σιβηρία, τον Αύγουστο του 1973: Δυο πρόσωπα που συνθέτουν τη διάψευση και τη ματαίωση των οραμάτων των Ελλήνων κομμουνιστών στον μεταπολεμικό κόσμο. Ευτυχείς όσοι δεν κατάλαβαν τίποτε…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 14 Δεκεμβρίου 2013.