Οι σελίδες του «Φιλελευθέρου» του καλοκαιριού του 1974 αποτελούν ιστορική πηγή μεγάλης αξίας, που δείχνει τον τρόπο κάλυψης της πρώτης φάσης της τουρκικής εισβολής από τη μεγαλύτερη κυπριακή εφημερίδα. Ο «Φιλελεύθερος» επανακυκλοφόρησε τετρασέλιδος μετά το πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου, την Παρασκευή, 2 Αυγούστου 1974, μια μέρα μετά την κυκλοφορία των άλλων εφημερίδων, με πρωτοσέλιδη φωτογραφία του προέδρου Μακαρίου και κύριο άρθρο με τον τίτλο «Να δώσωμεν τα χέρια». Στο άρθρο τονιζόταν για την εισβολή: «Ηγωνίσθη ο λαός μας τον υπέρ πάντων αγώνα υπό τας πλέον αντιξόους συνθήκας που εγνώρισε ποτέ τμήμα Ελληνισμού από του βάθους των αιώνων». Σε άλλο, πρωτοσέλιδο άρθρο, αναφερόταν ότι ο «Φιλελεύθερος» είχε αποφασίσει μετά το πραξικόπημα και την επιβολή εξοντωτικής λογοκρισίας την επ’ αόριστο αναστολή της έκδοσής του, αλλά οι αλλαγές που επέφερε η τουρκική εισβολή κρίθηκε ότι «παρέχουν περιθώρια τινά διά την επανέκδοσίν μας».

Από το φύλλο της 2ας Αυγούστου σημειώνουμε τις πρώτες φωτογραφίες από τους τουρκικούς βομβαρδισμούς και ένα εκτενές ρεπορτάζ με τίτλο «Οι ξερριζωμένοι στον δρόμο της προσφυγιάς». Αν και δεν καταγράφονται τα κατακτηθέντα χωριά, αναφέρεται ότι μέχρι την 1^η Αυγούστου ο αριθμός των εκτοπισθέντων υπολογιζόταν στις 30.000 ανθρώπους. Από τις άλλες συνέπειες της εισβολής στεκόμαστε στις ειδήσεις «Τέσσερεις χιλιάδες Έλληνες αιχμάλωτοι εις την Κυρήνειαν. Διεπιστώθησαν λεηλασίαι υπό τουρκικών στρατευμάτων» και «783 Κύπριοι αιχμάλωτοι στα φυλακάς Αδάνων». Στο πρωτοσέλιδο της επόμενης, 3^ης Αυγούστου 1974, δημοσιεύονται δύο (κλασικές, πλέον) φωτογραφίες από την απελευθέρωση γυναικοπαίδων από το Τριμίθι και άλλα χωριά της Κερύνειας, κάτω από τον υπέρτιτλο «Συγκλονιστικαί περιγραφαί ελευθερωθέντων. Εσκότωσαν και εβίασαν. Εισβολείς εδολοφόνουν άνδρας ενώπιον των συζύγων και παιδιών. Το δράμα 300 κατοίκων Τριμιθίου». Ο πρωτοσέλιδος τίτλος της 4^ης Αυγούστου καταγράφει: «Ο ηγέτης των Τουρκοκυπρίων μετέβη εις Άγκυραν. Πλήρη ομοσπονδίαν ζητεί ο Ντενκτάς. Δεν ισχύουν, λέγει, όσα εζήτουν οι Τουρκοκύπριοι προ της 15^ης Ιουλίου». Από το ίδιο φύλλο, δύο μικρές ειδήσεις: «Αιτήματα Τουρκοπλήκτων διά το προσφυγικόν» και «Προσπάθειαι δι’ ανεύρεσιν των αγνοουμένων προσώπων». Ήδη είχε ιδρυθεί η επιτροπή «Γονέων και συγγενών αγνοουμένων στρατιωτών και εφέδρων», ενώ στις 10 Αυγούστου εμφανίστηκαν οι πρώτες φωτογραφίες αγνοουμένων για τους οποίους αναζητούνταν πληροφορίες για την τύχη τους. Στο ίδιο φύλλο της 4^ης Αυγούστου (που χαρακτηρίζεται από ένα λευκό κουτάκι – δείγμα της δράσης της λογοκρισίας της μεταπραξικοπηματικής περιόδου) αναγράφεται ότι παρουσιάστηκε μεγάλη ζήτηση οικιών και διαμερισμάτων στη Λευκωσία, «μακρυά από τις περιοχές που γειτνιάζουν με την τουρκικήν συνοικίαν».

Στις 7 Αυγούστου ο «Φιλελεύθερος» αναδημοσίευσε, από τουρκικές εφημερίδες, τις πρώτες φωτογραφίες αιχμαλώτων στην Τουρκία, ενώ στην τελευταία σελίδα πέρασε η είδηση «Μάχαι εκ του συστάδην εις Καραβάν και Λάπηθον. Οι Τούρκοι κατέλαβον τον Καραβάν». Στις 8 Αυγούστου η εφημερίδα καταγράφει «Κρούσματα μαυραγοριτισμού» εις βάρος των προσφύγων και παραθέτει τη χυδαία απάντηση ενός μαυραγορίτη: «Ο τζαιρός πουλεί τα ξύλα», γεγονός που δίνει και άλλη διάσταση στο ρεπορτάζ του ίδιου φύλλου, «Τις μαρτυρικές μέρες της προσφυγιάς του 22 ζουν οι Έλληνες Κύπριοι». Για να θυμόμαστε, όπως έγραφε κι ο μεγάλος Σμυρνιός της ελληνικής ποίησης, «την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια, το στέγνωμα της αγάπης»…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 20 Ιουλίου 2013.