Ένα από τα περιστατικά που σημάδεψαν τη μαθητική ζωή του Γρηγόρη Αυξεντίου στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου ήταν όταν ως τελειόφοιτος ανέλαβε τον ρόλο του σφαγιασθέντος αρχιεπισκόπου Κυπριανού στη θεατρική παράσταση της «9^ης Ιουλίου 1821 εν Κύπρω» του Βασίλη Μιχαηλίδη, στις 27 Μαρτίου 1948, που άφησε εποχή στην Αμμόχωστο, σε δραματοποίηση του φιλόλογου Κυριάκου Χατζηιωάννου και διδασκαλία του Ελλαδίτη συναδέλφου του, Ιωάννη Αναγνωστόπουλου. Ήταν μια παράσταση που άφησε εποχή, και όπου ο Αυξεντίου επέδειξε πνεύμα αλτρουισμού, όταν παραχώρησε τη θέση του σε συμμαθητή του για την κεντρική παράσταση. Για τα γεγονότα που συνδέονται με τον Αυξεντίου και τη θεατρική παράσταση υπάρχουν τρεις σύντομες περιγραφές στο σχολικό περιοδικό του Γυμνασίου Αμμοχώστου Πυρσός, τεύχ. 5 (Μάιος – Ιούνιος 1960), σσ. 16-17, στα άρθρα: Κ. Π. Χατζηϊωάννου, «Ο ανήσυχος, αγνός, συναισθηματικός Γρηγόρης Αυξεντίου ως μαθητής»· Κυριάκος Πλησής, «Από την μαθητική ζωή του ήρωα»· Α. Κ. Αδαμίδης, «Ένα κομμάτι χρυσάφι της ψυχής». Βλ. και το βιβλιαράκι που κυκλοφόρησε, μετά το τέλος του αγώνα της ΕΟΚΑ, Ελληνικόν Γυμνάσιον Αμμοχώστου, Η 9^η Ιουλίου του 1821 εν Κύπρω. Δράμα εις κυπριακήν διάλεκτον. Ποίημα Βασίλη Μιχαηλίδη, δραματοποίησις – προλεγόμενα – γλωσσάριον Κυριάκου Χατζηϊωάννου, Αμμόχωστος 1960. Όπως γράφει ο Χατζηιωάννου (σελ. 8), στην επόμενη δεκαετία (1950) το έργο παίχθηκε σε περισσότερα από εκατό χωριά.

Στον κυπριακό Τύπο εντόπισα και μια αρνητική κριτική για τον μαθητή Γρηγόρη Αυξεντίου, όχι για τον θεατρικό του ρόλο, αλλά για την απαγγελία του στην ίδια σχολική εκδήλωση. Το σχετικό απόκομμα το παραθέτω παρακάτω, από τη λευκωσιάτικη  εφημερίδα «Νέος Κυπριακός Φύλαξ», της 14^ης Απριλίου 1948. Το υπογράφει ο Φώτος Χατζησωτηρίου, γνωστή προσωπικότητα της Αμμοχώστου, λογοτέχνης, ζωγράφος και γλύπτης (1919-2004), αδελφός του Ξάνθου Χατζησωτηρίου. Γράφει μεν, ότι ξεχώρισε τον Γρ. Αυξεντίου για τον ρόλο του στην «9η Ιουλίου» (για την οποία απορεί πώς την ανέλαβε ο Ι. Αναγνωστόπουλος «μια και δε ξέρει την κυπριακή ντοπολαλιά»!!!) και κρίνει με μεγάλη αυστηρότητα τη συνολική εκδήλωση μιλώντας για «ανιαρότητα». Σημειώνει ότι ο Κ. Π. Χατζηιωάννου «υστέρησε να δώσει [στο έργο] την ψυχή που χρειαζότανε» και ότι είχε «προσθέσει μια προσευχή που απαγγέλθηκε πολύ άτεχνα από το Γρ. Αυξεντίου».

Είναι ένα κείμενο για τα οποίο ο συντάκτης του θα ένιωθε σίγουρα πολύ άσχημα μετά τις 3 Μαρτίου 1957….

Το πρόγραμμα της παράστασης (στις 9.30 μμ!) με τα ονόματα – εκτός του Αυξεντίου – και των Σ. Νικολάου, Σ. Έλληνα, Κυριάκου Πλησή, Αντώνη Π. Παπαδόπουλου, κ.ά.

Η κριτική του Φώτου Χατζησωτηρίου

Η φωτογραφία σήμερα, 3 Μαρτίου 2022, στον ανδριάντα του Αυξεντίου, στο Καλό Χωριό Λάρνακας, μετά το ετήσιο μνημόσυνό του.