Κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Αθήνα, με εκδότες την Ιερά Μητρόπολι Χίου, Ψαρών & Οινουσσών και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Τομέας Βυζαντινών Ερευνών, ο τόμος Κωνσταντίνος Άμαντος. Δάσκαλος, Επιστήμων, Πολίτης. Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου, Χίος, 6-8 Μαΐου 2016. Πρόκειται για τα Πρακτικά ενός ιδιαίτερα πετυχημένου συνεδρίου που έγινε προ πενταετίας στη Χίο, προς τιμή ενός σημαντικού πανεπιστημιακού δασκάλου, του Κωνσταντίνου Άμαντου (1874-1960).

Στον τόμο δημοσιεύονται οι εργασίες των:

Όλγας Βάσση, «Τα αρχαιολογικά ενδιαφέροντα του Κωνσταντίνου Αμάντου και οι μαρτυρίες του για μνημεία της Χίου», Βασιλικής Βλυσίδου, «Η συμβολή του Κωνσταντίνου Αμάντου στη μελέτη της μακεδονικής δυναστείας», Ευτυχίας Βλυσίδου, «Οι σπουδές και οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του Κωνσταντίνου Αμάντου», Νάσιας Γιακωβάκη, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος και οι νεοελληνικές ιστορικές έρευνες», Βαγγέλη Καραμανωλάκη, «Από τον ερευνητή στον δάσκαλο. Ο Κωνσταντίνος Άμαντος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1925-1939)», Δημήτριου Καραμπερόπουλου, «Η συμβολή του Κωνσταντίνου Αμάντου στην έρευνα για τον Ρήγα Βελεστινλή», Αθηνάς Κόλια-Δερμιτζάκη, «Η πολυδιάστατη προσωπικότητα και το πολυσχιδές έργο του Κωνσταντίνου Αμάντου. Μια βιογραφική προσέγγιση»,  Ταξιάρχη Κόλια, «Η «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους» του Κωνσταντίνου Αμάντου. Ο συγγραφέας και το έργο του», Στυλιανού Λαμπάκη, «Τα φιλολογικά του Κωνσταντίνου Αμάντου», Τηλέμαχου  Λουγγή, «Η «Εισαγωγή» στη Βυζαντινή Ιστορία του Κωνσταντίνου Αμάντου και η Εκκλησία. Laudatio post mortem critica», Παναγιώτη Νικολόπουλου, «Κωνσταντίνος Άμαντος και Ιερά Μονή Σινά», Πέτρου Παπαπολυβιου, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος και η Κύπρος: μία «προσωπική υποχρέωσις» και οι πλούσιοι καρποί της», Αναστασίας Φαλιέρου, «Η εικόνα των Οθωμανών Τούρκων στο έργο του Κωνσταντίνου Αμάντου», Χριστόφορου Χαραλαμπάκη, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος ως Γλωσσολόγος», Νίκου Κ. Χαβιάρα, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος και το περιοδικό Χιακή Επιθεώρησις» και Εύης Ψαρρού, «Το άγνωστο Αρχείο του Κωνσταντίνου Αμάντου στη Βιβλιοθήκη Χίου “Κοραής”».

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει σε δύο εργασίες του τόμου, στα άρθρα του Κωνσταντίνου Σβολόπουλου, «Ο Κωνσταντίνος Άμαντος ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών» και του Στέριου  Φασουλάκη, «Μεταξύ Σφύρας και Άκμονος. Ο Κωνσταντίνος Άμαντος στο στόχαστρο διασταυρούμενων πυρών». Και οι δύο τους, διακεκριμένοι επιστήμονες και ξεχωριστές παρουσίες στο συνέδριο, απεβίωσαν πριν από την έκδοση των Πρακτικών.

Από τη δικιά μου συμβολή στον τόμο, που παρουσιάζει συνοπτικά την πληθωρική συμβολή του Κωνσταντίνου Άμαντου στα κυπριακά γράμματα (διετέλεσε γυμνασιάρχης στο Παγκύπριο Γυμνάσιο κατά το 1911-1912 και ανάμεσα στους Κύπριους φοιτητές που καθόρισε ως δάσκαλος στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν οι Ανδρέας Ευθυμιάδης, Ροδίων Π. Γεωργιάδης, Νίκος Κονομής, Νίκος Κρανιδιώτης, Κυριάκος Χατζηϊωάννου, κ.ά.) αποσπώ ένα άγνωστο περιστατικό, από την εποχή του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Αναφέρεται στην απαγόρευση της κυκλοφορίας του βιβλίου του Άμαντου για την Κύπρο [«Σύντομος Ἱστορία τῆς Κύπρου» (Αθήνα: Σύλλογος πρός διάδοσιν Ὠφελίμων βιβλίων, 1956)].

“Η «Σύντομος Ἱστορία τῆς Κύπρου» βρήκε αναπάντεχα εμπόδια στην Κύπρο, άγνωστα στις μέρες μας, καθώς οι αποικιακές αρχές απαγόρευσαν την κυκλοφορία της. Παραλήπτες του βιβλίου, όπως ο έφορος της Βιβλιοθήκης της Φανερωμένης Κ. Χατζηψάλτης και ο αρχειοφύλακας της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, Κ. Μυριανθόπουλος ειδοποιήθηκαν από το Ταχυδρομείο ότι έπρεπε ή να το καταστρέψουν ενώπιον του αρμόδιου Αξιωματικού ή να το επιστρέψουν στον αποστολέα… Ανάλογο περιστατικό περιέγραψε με πόνο ψυχής σε επιστολή του προς τον Κ. Άμαντο, ο μαθητής του, φιλόλογος Κ. Π. Χατζηιωάννου (Κατάλοιπα Κ. Αμάντου, Βιβλιοθήκη Κοραή, Χίος, Κ. Π. Χατζηιωάννου προς Κ. Άμαντο, Μόρφου 17 Ιουνίου 1957):

            «Σεβαστέ μου Διδάσκαλε,

            Πρίν λίγες μέρες εἶχα ἓνα ἔγγραφο ἀπό τό Τελωνεῖο τῆς Λευκωσίας ὃτι ἔφθασεν ἐπ’ ὀνόματί μου ἓνα δέμα καί ἔπρεπε νά πάω ἐκεῖ γιά νά τό παραλάβω. Δέν ἤξερα τί ἦταν κι ἔδωσα τήν εἰδοποίηση σ’ ἓνα συνάδελφο πού θά πήγαινε στή Λευκωσία γιά νά κοιτάξη. Ἐκεῖ τοῦ ἀνεκοίνωσαν ὃτι τό δέμα περιεῖχε ἓνα βιβλίο δικό σας μέ τίτλο «Ἡ Κύπρος», ὃτι αὐτό εἶναι ἀπηγορευμένο κι ὃτι ἢ θά ἔπρεπε νά καταστραφῆ ἐνώπιόν των ἢ νά ἐπιστραφῆ εἰς τόν ἀποστολέα. Ὑπό τούς ὅρους αὐτούς ὁ συνάδελφος ἔδωσεν ἐντολή νά ἐπιστραφῆ. Ποῦ κατήντησεν ὁ αγγλικός φιλελευθερισμός!!

            Φυσικά δεν γνωρίζω τό περιεχόμενον τοῦ πολυτίμου και περισπουδάστου βιβλίου σας, το ὁποῖον ἡ ἀπαγόρευση καθιστᾶ ἀκόμη περισσότερον ἐνδιαφέρον, ἀλλ’ εἶμαι βέβαιος ὃτι δέν θά περιέχη τίποτε τό στασιαστικόν, ἐκτός ἂν στασιαστικόν περιεχόμενον ἀποτελεῖ ἡ ἐπιστημονική, ἱστορική ἀλήθεια και ἡ σύγχρονος πραγματικότης. Διά νά εἶμαι εἰλικρινής, ὅσον καί νά θέλω ν’ ἀποκρύψω τά αἰσθήματά μου, ἡ στέρηση τοῦ βιβλίου μοῦ εἶναι πολύ ὀδυνηρά.(…)»”

«Αγγλικός φιλελευθερισμός» εν Κύπρω, εν έτει 1957…