Η θρυλική κινηματογραφική ατάκα του μακαρίτη Ντίνου Ηλιόπουλου δίνει, θαρρώ, τον καλύτερο τίτλο στην κατάσταση που ζούμε τους τελευταίους μήνες στο Κυπριακό, τουλάχιστον ως προς αυτό που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «εσωτερικό μέτωπο». Το εξωτερικό περιβάλλον γνωστό και συνεχώς πιο πιεστικό: Οι πορθητές αλωνίζουν, σε στεριά και θάλασσα. Ο Ερντογάν επαναλαμβάνει, για την Ανατολική Μεσόγειο, ως ρητορεία και επίδειξη λεονταρισμού, 80 χρόνια ύστερα από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, το υπερφίαλο “mare nostrum” του ιταλικού φασισμού. Ο Κουντρέτ Οζερσάι περιηγείται την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου και επιδεικνύει προς λαφυραγώγηση και δήωση, ως ξετσίπωτος κλεπταποδόχος και τυμβωρύχος, τις ελληνικές περιουσίες και τα σπίτια των νόμιμων κατοίκων, δηλώνοντας ότι «δεν θα δεχτούν τίποτα που θα συμπεριλάβει τους Ρωμιούς στη διαδικασία για το Μάρας» [το Βαρώσι, δηλαδή]. Ο («καλός») Μουσταφά Ακιντζί επανεμφανίζεται και ζητά κι αυτός το κατιτίς του (μετά την ακατανόητη – για το διεθνές δίκαιο αλλά και για το χρονικό διάστημα που έγινε – «ενοποίηση» της κινητής τηλεφωνίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα κατεχόμενα, απαίτησε να «ενοποιηθεί» και το σύστημα στην οδική ασφάλιση). Το …ΕΦΚΑΒ θέτει ζήτημα «διεκδίκησης περιουσιών του στην Αμμόχωστο», αύριο πιθανότατα κι αλλού, που του κατακράτησαν παράνομα, λέει, οι βρετανικές αποικιακές αρχές, σε κάποια στιγμή κατά το 1878-1960. Και μέσα σε όλα, η κυρία Λουτ αναγκάζεται να παρατείνει τη διαμονή της στην αποπνικτικά ζεστή και υγρή Λευκωσία, για να καταφέρει να αποσπάσει τη συμφωνία για τους «όρους αναφοράς».

Έχει υποδειχθεί και αλλού, ο προφανής στόχος της τουρκικής προκλητικότητας των τελευταίων εβδομάδων, που δεν αποτελεί, εξάλλου, νέα τακτική: Η Τουρκία δημιουργεί με την επεκτατικότητά της συνεχώς νέες απαιτήσεις, «γκριζάρει» ως αμφισβητούμενα νέα θέματα, και όταν θα έλθει, κάποτε, η ώρα της «μεσολάβησης», οι απαιτήσεις αυτές, όσο εξωφρενικές κι αν ακουστούν κατά την εποχή της πρώτης διατύπωσης από τον αδικούμενο, από εμάς δηλαδή, μπαίνουν κι αυτές στο τραπέζι. Και αυτό συνέβαινε στο Κυπριακό, σχεδόν πάντοτε, με τη σύμπραξη και την απόλυτη συμμόρφωση της τουρκοκυπριακής ηγεσίας. Η μια πλευρά έχει μάθει να ζητά, να επεκτείνεται και να επιβάλλει. Η άλλη πλευρά, εμείς, διατελούμε εν συγχύσει, έχοντας ήδη αποδεχθεί σειρά οδυνηρών συμβιβασμών, και είτε αδιαφορούμε, είτε παραδοθήκαμε στην κατηφόρα της ηττοπάθειας, είτε, αρκετοί από εμάς, έχουν ξεπεράσει και το «εκάμαμεν και εμείς πολλά» και το έχουν αντικαταστήσει με το «για όλα φταίμε εμείς» ή «να προτείνουμε στην Τουρκία μια λύση που να μην την απορρίψει»! Ατυχώς, η Τουρκία τα θέλει όλα…

Δεν είναι δουλειά του γράφοντος να υποδείξει λύσεις σε εξαιρετικά δύσκολα εθνικά προβλήματα που χρονίζουν εδώ και δεκαετίες. Όμως δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη η αβελτηρία μας, που αποκαλύπτεται από καιρού εις καιρόν σε όλο το τραγικό της μέγεθος: Στο ζήτημα του ΕΦΚΑΒ, για παράδειγμα, ήταν γνωστό εδώ και χρόνια στους νομικούς κύκλους της Λευκωσίας, ακόμη και σε μας τους λιγοστούς ιστορικούς, ότι «η τουρκική πλευρά έψαχνε το ζήτημα». Πώς προετοιμάστηκε η κρατική μηχανή για αυτό και μόνο το θέμα; Εάν δεν υπήρχε η ακαριαία αντίδραση και η τεκμηριωμένη απάντηση ενός ιδιώτη, του δικηγόρου Αχιλλέα Δημητριάδη, που ήταν, τύχη αγαθή, προετοιμασμένος εδώ και χρόνια για το συγκεκριμένο ζήτημα, πολλοί από την «πλευρά μας» θα είχαν ήδη δώσει δίκαιο, και σε αυτό, στους Τούρκους… Καθώς όταν απεμπολείς το δίκαιο, ή αδιαφορείς για αυτό, ή αφήνεις τις νόμιμες διεκδικήσεις και τα δικαιώματά σου να τις «λύσουν τα εγγόνια σου», ο θύτης αποθρασύνεται.

Τι κάνουμε εμείς, σε όλο αυτό το τοπίο που περιγράφηκε αδρά πιο πάνω; Εάν κάποιος μελετήσει τα πεπραγμένα της πολιτικής ηγεσίας και των απλών πολιτών της «δικής μας πλευράς» τους τελευταίους μήνες, θα θεωρήσει ότι ο τόπος δεν αντιμετωπίζει καμιά απειλή και όλα βαίνουν καλώς στην ημικατεχόμενη μακαρία μας νήσο. Οι «ειδήσεις του Αυγούστου» το επιβεβαιώνουν, όπου κυριάρχησαν τα νέα για το αίτημα των κατοίκων της Ίννιας για την «αξιοποίηση» της παραλίας της Λάρας, και σε μια άλλη οδυνηρή όψη του ιδίου ακριβώς νομίσματος, η διαφήμιση των ουρανοξυστών της Λεμεσού, από πρόσωπο του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος του προέδρου της Δημοκρατίας. Ως προς τις πολιτικές αντιδράσεις για τις εξελίξεις στο εθνικό θέμα των τελευταίων ημερών ξεχωρίζουμε την ηχηρή αναγγελία της «Κίνησης για την Ειρήνη» και τον παράλληλο αγώνα διαφώτισης για τη ΔΔΟ: φαίνεται κάποιοι έχουν μείνει στον πόλεμο του Βιετνάμ… Είπαμε, «δεν ξέρω αν το προσέξατε, αλλά είμαστε μια ωραία ατμόσφαιρα»!

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 7 Σεπτεμβρίου 2019

Η παραλία της Αμμοχώστου στα μέσα της δεκαετίας του 1950, σε καρτ ποστάλ εποχής