Για μια χαρισματική και ιδιότυπη προσωπικότητα της νεότερης ιστορίας της Κύπρου θα μιλήσουμε σήμερα, με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τον θάνατό του, τον Ονούφριο Ιασονίδη (Λεμεσός, 1846 – Αύγουστος 1916). Ήταν γόνος μεγάλων κυπριακών οικογενειών: Ο παππούς του, Ονούφριος Ιασονίδης ή Γιασίνογλου καρατομήθηκε στις τουρκικές σφαγές του Ιουλίου του 1821, ενώ η μητέρα του Ελένη ανήκε στην οικογένεια των Θησέων, στενών συγγενών του εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και αγωνιστών της ελληνικής επανάστασης. Ο πατέρας του Ιωάννης, εύπορος έμπορος της Λεμεσού άφησε μεγάλη περιουσία στον Ονούφριο, κι αυτός πέρασε πολλά χρόνια στην Αθήνα, το Παρίσι και την Οξφόρδη, σπουδάζοντας (φιλολογία, νομικά και πολιτικές επιστήμες) και ανακαλύπτοντας, παράλληλα, τη γοητεία της μπουρζουαζίας.

Η έλευση των Βρετανών στην Κύπρο τον βρήκε στην Αγγλία. Αρθρογράφησε σε εφημερίδες του Λονδίνου και συνδέθηκε με τον ριζοσπάστη πολιτικό των Φιλελευθέρων, βουλευτή και συνεργάτη του Γλάδστονα, Τσαρλς Δίλκε, στον οποίο μετέφερε τα κυπριακά παράπονα για τη βρετανική αυταρχικότητα των πρώτων μηνών της νέας κατοχής. Οι επερωτήσεις του Δίλκε στη Βουλή για την επιβολή αγγαρείας στους Κυπρίους, τις μαστιγώσεις, την απαγόρευση ελληνικών εφημερίδων, την υπερβολική φορολογία, την άρνηση υποβολής αιτήσεων γραμμένων στα ελληνικά προκάλεσαν σάλο στο Λονδίνο και στην Κύπρο και υποκινήθηκαν από τον Ιασονίδη. Παράλληλα εξέδωσε ποιητικές συλλογές, ζωγράφιζε, μετέφρασε Βιργίλιο, Σαίξπηρ, Βύρωνα, Δάντη, εξέδωσε (με αποτυχία) εφημερίδα στα ελληνικά και στα αγγλικά, και το φιλολογικό περιοδικό «Ελικών».

Όταν γύρισε στην Κύπρο, αποδέχτηκε το 1884 θέση διερμηνέα στο Νομοθετικό Συμβούλιο, γεγονός που θεωρήθηκε δοσιλογισμός από τους συμπολίτες και πρώην συνεργάτες του, ηγέτες του σκληρού πυρήνα του ενωτικού κινήματος, Αριστοτέλη Παλαιολόγο (εκδότη της εφημερίδας «Αλήθεια») και Ανδρέα Θεμιστοκλέους. Σε ένα πολύκροτο περιστατικό, στον «περίπατο» της Λεμεσού, τον Μάιο του 1884 οι τρεις άνδρες λογομάχησαν και αφού έπεσαν και μερικές ψιλές, ο Ιασονίδης (ικανότατος σκοπευτής), έβγαλε το πιστόλι του (!!!) και πυροβόλησε τρεις φορές εναντίον του Παλαιολόγου ή για εκφοβισμό. Στην προανάκριση ο θείος του, Γεώργιος Ακάμας, πλήρωσε το τρελό (κατά τον Άγγλο πρόεδρο του δικαστηρίου) ποσό των 400 λιρών (!!!) για εγγύηση, όμως ο Ονούφριος το είχε σκάσει με το πρώτο πλοίο για την Αθήνα, όπου έζησε ξανά, μερικά ξένοιαστα χρόνια.

Το 1890 αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Κύπρο: Οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη και αθωώθηκε. Σύμφωνα με τον θρύλο έπεισε τον δικαστή ότι ως άριστος σκοπευτής εάν ήθελε να σκοτώσει τον Παλαιολόγο δεν θα αστοχούσε… Προσπάθησε να επανενταχθεί στη Λεμεσό και το 1896 εκλέχθηκε βουλευτής. Στη Βουλή στάθηκε αδύνατο να προσαρμοστεί, συγκρούστηκε με τους Έλληνες συναδέλφους του και τον Μάιο του 1897 κατηγόρησε από τα κοινοβουλευτικά έδρανα τον επαρχιακό δικαστή Κλεόβουλο Μιχαηλίδη για μεροληπτικές αποφάσεις υπέρ των συγγενών του, δικηγόρων – βουλευτών Θεοφάνη Θεοδότου και Ιωάννη Οικονομίδη (κυπριακή διαπλοκή του 19^ου αιώνα…). Προκλήθηκε σάλος, «βουλευτική ασυλία» δεν υπήρχε και καταδικάστηκε, βουλευτής ων, σε ένα μήνα φυλάκιση για δυσφήμιση του δικαστή. Ο Αρμοστής του απένειμε χάρη, όμως η πολιτική και δικηγορική του καριέρα τελείωσε κάπου εκεί. Ο πιο μορφωμένος Κύπριος της εποχής του έζησε τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του κλεισμένος στο σπίτι του στη Λεμεσό, ακούγοντας το σκληρό προσωνύμιο «πελλοΟνούφριος». Σύμφωνα με την παράδοση, είχε μετατρέψει ένα δωμάτιο σε …προσωπικό του σκοπευτήριο και ένα άλλο σε ατελιέ, με αγαπημένο μοντέλο γνωστό Λεμεσιανό αθλητή της εποχής. Ο θάνατός του έγινε αντιληπτός ύστερα από αρκετές ώρες, ίσως και μέρες, αφού το σώμα του βρέθηκε σε κατάσταση αποσύνθεσης και ο τάφος του (όπως και του Βασίλη Μιχαηλίδη) είναι άγνωστος. Όμως η ωραία φιγούρα του είναι από αυτές που ξεχωρίζει και αγαπά ο ιστορικός: ενός ανθρώπου, που όπως έγραψε όχι χωρίς κακεντρέχεια τοπική εφημερίδα αγγέλλοντάς τον θάνατό του, «παντού δεν κατώρθωσε να προσανατολισθή προς τα γύρω του πράγματα».

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 3 Σεπτεμβρίου 2016

Ο Ονούφριος Ιασονίδης, από τη φωτογραφία των μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου της Κύπρου, τον Φεβρουάριο του 1900