Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή Κύπρου Χρυσάνθη, μιας από τις μεγαλύτερες μορφές του πνευματικού κόσμου της Κύπρου του 20ού αιώνα, με τεράστια προσφορά στα γράμματα και την παιδεία του τόπου.

Ο Κύπρος Χρυσάνθης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1915. Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1933, έχοντας ζήσει τη μαγική βραδιά της πορείας προς το Κυβερνείο, στην οκτωβριανή εξέγερση του 1931 και πρωτοεμφανιστεί στα γράμματα με ποιήματά του στην εφημερίδα της Λεμεσού «Παρατηρητής». Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1933-1939 και μεταπολεμικά ειδικεύτηκε στη σχολιατρική στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Πολλοί από μας τον γνωρίσαμε στα μαθητικά μας χρόνια, καθώς ήταν για πολλές δεκαετίες, με υπομονή και ευγένεια, ο σχολίατρος της Λευκωσίας. Παράλληλα, δίδαξε για σειρά ετών το μάθημα της Υγιεινής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και την Παιδαγωγική Ακαδημία.

Ως λογοτέχνης υπήρξε πολυγραφότατος και η εργογραφία του είναι ογκώδης. Έγραψε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, παιδική λογοτεχνία, κριτική, ενώ ασχολήθηκε και με τη μετάφραση. Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά, εφημερίδες και με το ΡΙΚ, και δεκάδες άρθρα του είναι διάσπαρτα με διάφορα ψευδώνυμα, με πιο γνωστά τα «Φώτης Κυπρίδης», «Κ. Ληδραίος», «Λάμπρος  Κ. Ρήγας». Πολύ σημαντική ήταν η συνεργασία και η ενεργή του συμμετοχή στην εκδοτική ομάδα των περιοδικών «Η Χαρά των Παιδιών» και «Times of Cyprus», την εποχή του αγώνα της ΕΟΚΑ. Από το 1960 μέχρι το θάνατό του εξέδιδε το περιοδικό «Πνευματική Κύπρος», ένα από τα δύο (μαζί με τη «Νέα Εποχή») μακροβιότερα λογοτεχνικά περιοδικά του νησιού μας, με ανυπολόγιστη προσφορά και χιλιάδες ώρες προσωπικού μόχθου. Παράλληλα, διηύθυνε τη «Φιλολογική Κύπρο», τη «Λυρική Κύπρο» και ιατρικά περιοδικά. Αεικίνητος και εργατικός, υπήρξε δραστήριο μέλος ή πρόεδρος πολλών συλλόγων και ομάδων, όπως της «Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών», του «Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου», της «Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου», κ.ά. Γνώριζε προσωπικά και διατηρούσε αλληλογραφία με εκατοντάδες λογοτέχνες και συγγραφείς στην Κύπρο, την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ το περιποιημένο σπίτι του, χωμένο στα βιβλία, έξω από τα τείχη της Λευκωσίας, χάρη και στην αφοσίωση της συζύγου του, Λούλας Χρυσάνθη, ήταν, από τη δεκαετία του 1950, το κέντρο συνάντησης των Λευκωσιατών λογοτεχνών. Συμμετείχε στον αγώνα της ΕΟΚΑ, ενώ έζησε από κοντά όλες τις ιστορικές περιπέτειες του νησιού από το 1931 μέχρι το 1974.

Ο γράφων δεν διαθέτει την επιστημονική γνώση για να αξιολογήσει το ογκώδες λογοτεχνικό έργο του Κύπρου Χρυσάνθη. Αναμφίβολα, όμως, πρόκειται για έναν κορυφαίο πνευματικό άνθρωπο της γενιάς του, που άφησε τεράστιο έργο σε πολλούς τομείς, στη δεκαετία του 1950 και κατά τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες της ανεξαρτησίας. Η παρουσία του Χρυσάνθη δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τον μελλοντικό μελετητή σε πολλούς τομείς της κυπριακής γραμματείας. Οι πνευματικοί άνθρωποι στην Κύπρο ζουν και γράφουν, συνήθως, στο «περιθώριο», αφού οι πολιτικοί μας, κατά κανόνα, σπανίως ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό. Όμως ο χρόνος, ο ασφαλέστερος κριτής των πάντων, δικαιώνει σχεδόν πάντα τον πνευματικό δημιουργό, σε συνάρτηση, βέβαια, με το έργο του καθενός. Από αυτή την άποψη, μνημονεύοντας και τιμώντας τον Κύπρο Χρυσάνθη, αναφερόμαστε στην εποχή των (αξεπέραστων) θεμελιωτών.

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 20 Ιουνίου 2015