Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 80 χρόνια από την έναρξη των Δεκεμβριανών του 1944, των συγκρούσεων που σφράγισαν τη μεταπολεμική πραγματικότητα στην Ελλάδα που είχε μόλις εξέλθει από την υπετριετή νύχτα της ναζιστικής κατοχής. Τα Δεκεμβριανά, έστω και ως απόηχος, επηρέασαν καθοριστικά και την κυπριακή πολιτική ιστορία της τότε εποχής, όπως είχα γράψει σε παλιότερό μου σημείωμα, πριν από δέκα χρόνια, με την ευκαιρία τότε της 70ης επετείου τους. (“Απόηχοι των Δεκεμβριανών στην Κύπρο”, βλ. https://papapolyviou.com/2014/12/13/apoihoi-ton-dekemvrianon-tou-1944-stin-kipro/ )

Σήμερα θα δούμε μια από τις κυπριακές κριτικές φωνές για τα Δεκεμβριανά του 1944. Πρόκειται για ένα σατιρικό ποίημα του γνωστού Λεμεσιανού δικηγόρου, πολιτευτή, λόγιου, εθελοντή των Βαλκανικών πολέμων και διάσημου για το χιούμορ του, Ευέλθοντα Πιτσιλλίδη, που υπέγραφε τους στίχους του με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Εύσκιος Πεύκης. Το συγκεκριμένο σατιρικό ποίημα απηχεί τις απόψεις πολλών σχολιαστών στην Κύπρο, που ανεξαρτήτως της πολιτικής τους ιδεολογίας συμφωνούσαν στο ότι το μείζον ήταν η ανάγκη για τερματισμό της ελληνικής εμφύλιας σύγκρουσης, την ώρα που ο B΄ Παγκόσμιος πόλεμος δεν είχε ακόμη τελειώσει και εκφράζουν την απογοήτευση και τη θλίψη τους για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα. Αυτή η άποψη υποκρύπτει και τον ρομαντισμό του κυπριακού ενωτικού αιτήματος που θεωρούσε αδιανόητο η “Μεγάλη Ελλάδα” και όλα τα σύμβολα της εθνικής ρητορικής στην κυπριακή τους εκδοχή να αιματοκυλίονται σε ένα ατελείωτο αδελφοκτόνο σπαραγμό.

Ο Πεύκης υπερβάλλοντας το ποιητικό του μοτίβο εμφανίζεται διπλά βλάσφημος: Γράφοντας τη σάτιρά του τις μέρες των Χριστουγέννων του 1944 εμφανίζει τον Άγιο Βασίλη τρομαγμένο από τις σφαίρες που έπεφταν γύρω από την Ακρόπολη να τρέχει “να ουρήσει από τον φόβο του” μέσα στον Παρθενώνα. Και στην παρατήρηση του φρουρού της Ακρόπολης για την …ιεροσυλία του, να απαντά υποδεικνύοντας την αθλιότητα “του γένους των Ρωμηών”, που έριψε στις φλόγες “τα ιερά, τα όσια, τ’ αρχαία του μνημεία”. Αξίζει να προστεθεί ότι ο Παρθενώνας ήταν μια προσφιλής εικόνα της “εθνικής ποίησης” πολλών Κυπρίων ποιητών της εποχής και του ίδιου του Εύσκιου Πεύκη, που είχε γράψει και ειδικά υμνητικά ποιήματα για την Ακρόπολη, αλλά αποτελούσε και το κατ’ εξοχήν σύμβολο της κυπριακής ενωτικής ιδεολογίας. Οπότε, όσο ακραίοι κι αν φαίνονται σήμερα οι στίχοι του Λεμεσιανού ποιητή, εντάσσονται απολύτως στο πλαίσιο της εποχής.

Το ποίημα του Εύσκιου Πεύκη “Άης Βασίλης”, όπως δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα του “Λαϊκόν Βήμα” της 30ης Δεκεμβρίου 1944.