Αύριο Πέμπτη, 27 Ιουνίου 2024, στις 19:30 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Στροβόλου, Αρχιεπισκόπου Κυπριανού 34, στον Στρόβολο, ο Δήμος Στροβόλου και οι Εκδόσεις Ρίζες οργανώνουν την παρουσίαση του βιβλίου του Μιχάλη Σταυρή «Νικόλαος Καταλάνος. Η συμβολή του στην πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική κίνηση στην Κύπρο (1893 – 1921)».

Στην εκδήλωση θα απευθύνει χαιρετισμό ο απερχόμενος Δήμαρχος Στροβόλου Ανδρέας Παπαχαραλάμπους και το βιβλίο θα παρουσιάσουν οι:

Αχιλλέας Κ. Αιμιλιανίδης,  Κοσμήτορας Νομικής Σχολής Παν. Λευκωσίας, Πρόεδρος Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών,

Χρίστος Κυριακίδης, Έφορος Κρατικού Αρχείου και

Πέτρος Παπαπολυβίου, Κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής Παν. Κύπρου, υπεύθυνος της σειράς «Ιστορία της Κύπρου», των Εκδόσεων Ρίζες.

Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με την αντιφώνηση του συγγραφέα.

Το βιβλίο αποτελεί τη διδακτορική διατριβή του Μιχάλη Σταυρή με τίτλο «Νικόλαος Καταλάνος. Δράση, παρεμβάσεις και ιδεολογικές προσεγγίσεις στη διάρκεια της παραμονής του στην Κύπρο (1893-1921)», που εκπονήθηκε και εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό την εποπτεία μου. Ο συγγραφέας, Μιχάλης Σταυρή, υπήρξε άριστος προπτυχιακός και μεταπτυχιακός φοιτητής και ανήκει στη νέα ελπιδοφόρα γενιά των Ελλήνων Κυπρίων ιστορικών. Έχει γράψει και εκδώσει και άλλα βιβλία και ιστορικές μελέτες και η εργατικότητα, η μεθοδικότητα, η θεωρητική του κατάρτιση και η αγάπη του για την Ιστορία και την Κύπρο μάς επιτρέπει να αναμένουμε από αυτόν ανάλογη καρποφόρα συνέχεια.    

Το βιβλίο παρουσιάζει και αναδεικνύει μια κορυφαία προσωπικότητα, τον Νικόλαο Καταλάνο (1855[;]-1933) που επηρέασε καθοριστικά τη νεότερη ιστορία της Κύπρου στην πρώτη περίοδο της Αγγλοκρατίας, με την ακτινοβολία της δράσης του να φτάνει μέχρι και τις μέρες μας. Πρόκειται για μια μονογραφία που έρχεται να καλύψει ένα ευδιάκριτο κενό στην κυπριακή ιστοριογραφία για τη βαρύνουσα επίδραση του ρόλου και της πολυσύνθετης δράσης του Καταλάνου στα τριάντα περίπου χρόνια που έζησε στην Κύπρο αλλά και για την κληρονομιά που άφησε στις επόμενες δεκαετίες. Και αποτελεί ευτύχημα ότι στο βιβλίο του ο Σταυρή δεν αρκείται σε μια ιστορική βιογραφία του Καταλάνου, ούτε στην εξιστόρηση του ρόλου του  στην ανάπτυξη του εθνικού κινήματος των Ελλήνων της νήσου, αλλά συμπληρώνει την ισχνή βιβλιογραφία για την πολιτισμική ιστορία και την ιστορία των ιδεών του τέλους του 19^ου αιώνα και των πρώτων δεκαετιών του κυπριακού 20ού αιώνα.

Το βιβλίο διαρθρώνεται σε έξι κεφάλαια, τα οποία συμπληρώνονται με τα συμπεράσματα, τη βιβλιογραφία και το Παράρτημα, όπου παρατίθεται πλήρης κατάλογος των διαλέξεων του Νικόλαου Καταλάνου στην Κύπρο (κυρίως στη Λευκωσία), κατά το διάστημα 1898-1921. Στην Εισαγωγή παρουσιάζεται η μέχρι τώρα βιβλιογραφία για τον Καταλάνο πρόσωπο αμφιλεγόμενο για τον ρόλο του στις εσωτερικές αντιπαραθέσεις της εποχής, ιδιαίτερα ενοχλητικό στους Τούρκους Κυπρίους και στη βρετανική διοίκηση του νησιού και εξαιρετικά δημοφιλές στις λαϊκές μάζες. Στη συνέχεια καταγράφονται οι βασικές βιογραφικές πληροφορίες για τον Καταλάνο και εξετάζεται η πλούσια δράση του στην εκπαίδευση (ως καθηγητής και σχολικός έφορος), στην κυπριακή δημοσιογραφία, η συμβολή του στο εθνικό κίνημα, στον εθελοντισμό και στους εθνικούς εράνους και ο ιδιότυπος ρόλος του στον δημόσιο διάλογο. Το τέταρτο κεφάλαιο ασχολείται, μετά την παρουσίαση των συνθηκών που οδήγησαν στην εξορία του Καταλάνου από την Κύπρο, με μια από τις λιγότερο φωτισμένες περιόδους της ζωής του, τη διαβίωση και τη δράση του στην Αθήνα μετά την απέλασή του από τη Λευκωσία (1921) μέχρι τον θάνατό του (1933). Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύονται οι, πολλές φορές αντιφατικές, ιδέες που διαπνέουν το δημοσιευμένο έργο του και τις δημόσιές του παρεμβάσεις, οι κύριοι συμβολισμοί της ρητορικής του, η χρήση του (ελληνικού) ιστορικού παρελθόντος, η στάση του απέναντι στον Χριστιανισμό και την Εκκλησία, στον «Άλλο» και στη  Βρετανική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ο μεγαλοϊδεατισμός του. Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο εξετάζεται η απήχηση του έργου του Καταλάνου στην Κύπρο και η κατάταξή του στο πάνθεο του κυπριακού εθνικού κινήματος με αποκορύφωμα την εγκατάσταση της προτομής του στην κεντρική πλατεία της Λευκωσίας (τότε «Πλατεία Μεταξά» και κατόπιν Πλατεία Ελευθερίας), τον Σεπτέμβριο του 1960, τις πρώτες ημέρες ζωής της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου δέσποζε μέχρι πριν από λίγα χρόνια.

* Το βιβλίο του Μιχάλη Σταυρή «Νικόλαος Καταλάνος. Η συμβολή του στην πολιτική, κοινωνική και ιδεολογική κίνηση στην Κύπρο (1893-1921)» είναι διαθέσιμο για παραγγελία από την ιστοσελίδα των Εκδόσεων Ρίζες http://www.rizesbooks.com και διατίθεται σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Κύπρου και τα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας.