15 Ιανουαρίου σήμερα, επέτειος του Ενωτικού Δημοψηφίσματος του 1950, της δημοκρατικής έκφρασης της καθολικότητας του αιτήματος των Ελλήνων της Κύπρου για ένωση με την Ελλάδα, πέντε χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και πέντε χρόνια πριν από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ. Για την επέτειο έχω γράψει άλλες φορές στο «Περί Ιστορίας», σήμερα θα δούμε μια μικρή πτυχή από την ιστορία του Δημοψηφίσματος, και συγκεκριμένα για τα αποτελέσματά του, καθώς πρόσφατα έχω εντοπίσει παρανοήσεις και εσφαλμένες εντυπώσεις, που δυστυχώς αναπαράγονται.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση  της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου (27 Ιανουαρίου 1950), που δημοσιεύθηκε στις κυπριακές εφημερίδες την Κυριακή, 29 Ιανουαρίου 1950 («Διάγγελμα της Εθναρχίας. Περί των αποτελεσμάτων του Δημοψηφίσματος», το Δημοψήφισμα είχε τα εξής αποτελέσματα:

«Εγγεγραμμένοι στους καταλόγους: 224.747

Υπέγραψαν υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα: 215.108 (ποσοστό 95.71%).

Η σχετική ανακοίνωση, από την εφ. Έθνος, φ. 29 Ιανουαρίου 1950:

Η ανακοίνωση της Εκκλησίας δεν ανέφερε για ψήφους εναντίον της ένωσης. Το υπόλοιπο ποσοστό (4.29%) ήταν όσοι δεν ψήφισαν, απείχαν δηλαδή, για διάφορους λόγους (υγείας, απουσίας στο εξωτερικό και κυρίως λόγω των  αυστηρών απαγορεύσεων της αποικιακής κυβέρνησης σε μουκτάρηδες, κυβερνητικούς υπαλλήλους και δασκάλους να πάρουν μέρος στο Δημοψήφισμα). Ούτε στον ημερήσιο Τύπο της εποχής, στη βιβλιογραφία και στη ζώσα παράδοση του τόπου μας έχουν καταγραφεί περιστατικά καταψήφισης του αιτήματος για Ένωση τον Ιανουάριο του 1950.

Θυμίζω ότι οι ενοριακές επιτροπές είχαν καταρτίσει τους καταλόγους με όσους είχαν το εκλογικό δικαίωμα (άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών) και η διαδικασία των υπογραφών άνοιξε την Κυριακή 15 Ιανουαρίου 1950 και ολοκληρώθηκε την επομένη Κυριακή. Οι ψηφοφόροι καλούνταν να υπογράψουν εις τετραπλούν τις δέλτους του Δημοψηφίσματος με την επιγραφή «Αξιούμεν την Ένωσιν της Κύπρου με την Ελλάδα» ή, εάν διαφωνούσαν, τις δέλτους με τον τίτλο «Ενιστάμεθα εις την Ένωσιν της Κύπρου με την Ελλάδα». Το μόνο περιστατικό καταψήφισης που βρίσκω στις εφημερίδες των ημερών, είναι με έναν Άγγλο (σώζεται και το όνομά του) που προσήλθε στο εκλογικό κέντρο Αγίου Νικολάου Αμμοχώστου, ζήτησε το δελτίο εναντίον της Ένωσης και το υπέγραψε.

Πρόσφατα σε φοιτητικές εργασίες αλλά και σε άρθρα διαφόρων ασχολούμενων ευκαιριακά ή συχνότερα με την ιστορία, καλοπροαιρέτως ή μη, διάβασα με έκπληξη ότι στο Δημοψήφισμα του 1950 το 4,30% ψήφισε εναντίον της Ένωσης! Μετά από ψάξιμο βρήκα την πηγή των ψευδών (φαιδρών) στοιχείων: Στο σχετικό άρθρο στη Βικιπαίδεια Ενωτικό Δημοψήφισμα (Κύπρος, 1950), βλ.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BD%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1_(%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82,_1950) υπάρχει ο εξής Πίνακας:

Αποτελέσματα του δημοψηφίσματος

Επιλογή         Ψήφοι                         Ποσοστά

Υπέρ               215.108                      95,71 %

Κατά                    9.639                      4,29 %

Σύνολο           224.747                      100 %

Ο ίδιος πίνακας μεταφράζεται με τον ίδιο τρόπο στα αγγλικά και σε άλλες πέντε γλώσσες. Στα τουρκικά υπάρχει μόνο η αναφορά στις θετικές ψήφους

Πρόκειται για μια χονδροειδή διαστρέβλωση. Οι 9.639 είναι αποχές όχι ψήφοι εναντίον της Ένωσης. Στο Δημοψήφισμα του 1950 δεν υπήρξαν Έλληνες Κύπριοι που να ψήφισαν εναντίον της Ένωσης.