Με αφορμή τη σημερινή (βραχύτατη) επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κύπρο, το παρόν σημείωμα θυμίζει τους παλιότερους δεσμούς της ιστορικής κρητικής οικογένειας με το νησί μας.

Η πρώτη σχέση της οικογένειας Μητσοτάκη που καταγράφεται με την Κύπρο ήταν η υπηρεσία στη Λευκωσία και στο Παγκύπριο Γυμνάσιο για δύο χρόνια (1905-1907) του φιλόλογου καθηγητή Γεώργιου Στεφανάκη, που ήρθε στο νησί μας μετά την έκρηξη του κινήματος στο Θέρισο. Άφησε άριστες εντυπώσεις στη δύσκολη περίοδο του Αρχιεπισκοπικού Ζητήματος, και εκφώνησε μερικούς εξαιρετικούς πανηγυρικούς στη Λευκωσία. Σώζεται και ένα άρθρο του σε κυπριακή εφημερίδα που συστήνει ομόνοια στους πολιτευτές των δύο νησιών… Τον Σεπτέμβριο του 1907, αμέσως μετά την οριστική αναχώρησή του από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, η λευκωσιάτικη εφημερίδα «Ελευθερία» ανήγγειλε τους γάμους του στα Χανιά μετά της σεμνοτάτης και χαριεστάτης δεσποινίδος Μαρίας Κ. Μητσοτάκη. Η σύζυγος του Στεφανάκη, Μαρία  (1882-1935) ήταν το δεύτερο (πρώτο ουσιαστικά αφού το προηγούμενο είχε πεθάνει σε νηπιακή ηλικία) από τα οκτώ παιδιά της αδελφής του Ελευθερίου Βενιζέλου Αικατερίνης (Κατίγκως) και του δικηγόρου, πολιτευτή  και εκδότη της εφημερίδας των Χανίων «Λευκά Όρη» Κωνσταντίνου (Κωστή) Κ. Μητσοτάκη (1843-1898). Γιος του Γιώργου Στεφανάκη και της Μαρίας Μητσοτάκη ήταν και ο Κωνσταντίνος Στεφανάκης, βουλευτής και υπουργός στις δεκαετίες του 1960 και 1970.

Το αμέσως επόμενο παιδί του Κωστή Μητσοτάκη μετά τη Μαρία ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης (1883-1944), βουλευτής και δικηγόρος, πατέρας του κατοπινού πρωθυπουργού της Ελλάδας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1918-2017) και παππούς του σημερινού πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. (Για τις σχέσεις του Κων. Μητσοτάκη με την Κύπρο έγραψα παλιότερα στο «Περί Ιστορίας», βλ. https://papapolyviou.com/2017/06/03/konstantinos-mitsotakis-kai-kipros/ )

Πολύ στενούς δεσμούς με την Κύπρο είχε το επόμενο παιδί του Κωστή Μητσοτάκη, ο Αριστομένης Μητσοτάκης (1884-1943), που κατέφυγε στο νησί μας με μια ομάδα εννιά συνεργατών του – βενιζελικών, βενιζελογενών δημοκρατικών και κομμουνιστών –  ύστερα από την αποτυχία του κινήματος εναντίον της μεταξικής δικτατορίας στην Κρήτη, του οποίου ηγήθηκε (Ιούλιος 1938). Ήταν επιφανής πολιτευτής των Χανίων, από τους βενιζελογενείς που είχαν κατόπιν συγκρουστεί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο (διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση του Αλέξ. Παπαναστασίου το 1924) και μετά το κίνημα του 1938 καταδικάστηκε ερήμην εις θάνατον από το μεταξικό καθεστώς. Έζησε στην Πάφο και στη Λευκωσία τα τελευταία χρόνια της ζωής του, καθώς απεβίωσε στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, το 1943 στην κυπριακή πρωτεύουσα. Στην κηδεία του τον αποχαιρέτισε πλήθος κόσμου, από όλη την Κύπρο. Ανάμεσά στους συντρόφους του που είχαν αποβιβαστεί ως φυγάδες στις ακτές του Ακάμα τον Οκτώβριο  του 1938 ήταν και άλλοι κορυφαίοι Κρήτες πολιτευτές: Ο Γιάννης Μουντάκης, ο Μανούσος Βολουδάκης, κι ο Μανώλης Μπακλατζής.

Τα οστά του Αριστομένη Μητσοτάκη παρέμειναν θαμμένα στην κυπριακή γη μέχρι το 1966, όταν ο τότε Υπουργός Συντονισμού Κωνσταντίνος Μητσοτάκης φρόντισε για τη μετακομιδή τους στην Κρήτη.

Δεσμοί που χρονολογούνται από τις αρχές του 20ού αιώνα, μια ενδεικτική ψηφίδα στη μακραίωνη ιστορική πορεία των δύο μεγαλονήσων της Ανατολικής Μεσογείου, της Κρήτης και της Κύπρου. Ας τους θυμάται κι ας τους υπολογίζει κι αυτούς ο σημερινός Έλληνας πρωθυπουργός…

ΥΓ. Οι πληροφορίες για την οικογένεια Μητσοτάκη στηρίζονται στο γενεαλογικό δένδρο της Οικογένειας Βενιζέλου, στην ιστοσελίδα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος.

Εφημ. Ελευθερία (Λευκωσία), 15/28 Σεπτεμβρίου 1907.