Ένα σημαντικό βιβλίο παρουσιάζεται την ερχόμενη Πέμπτη, 1η Ιουνίου 2023 στη Λευκωσία, στην Αίθουσα της Καστελιώτισσας, στις 7.00 μμ. Πρόκειται για το βιβλίο του Γιώργου Αγγελετόπουλου, “Η Hürriyet και η πολιτική της Τουρκίας στο Κυπριακό (1948-1955)”, Λευκωσία: εκδόσεις Ρίζες, 2023.

Είναι ένα βιβλίο που έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό στην ελληνική ιστοριογραφία και την ειδικότερη βιβλιογραφία για το Κυπριακό, αναδεικνύοντας τον σημαίνοντα ρόλο της Hürriyet στη μεθοδική ανάδειξη των «τουρκικών δικαίων» στην υπόθεση της Κύπρου και στους τρόπους (συνήθως απαξιωτικούς ή ακραία επιθετικούς) απάντησης στα αντίστοιχα ελληνικά επιχειρήματα και την ενωτική αξίωση των Ελλήνων της Κύπρου.

Η Hürriyet πρωτοεκδόθηκε την Πρωτομαγιά του 1948 από τον Sedat Simavi (1896-1953) και με τις καινοτομίες που εισήγαγε, γρήγορα κατέκτησε μεγάλη μερίδα της κυκλοφορίας των τουρκικών εφημερίδων. Ο εκδότης της επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κύπρο και τους Τούρκους του νησιού ελαυνόμενος, όπως δείχνει ο Γ. Αγγελετόπουλος, από έναν πληγωμένο αλυτρωτισμό εξαιτίας της «άδικης» για τη χώρα του ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα και της, κατ’ αυτόν, «επιθετικής» ελληνικής στάσης απέναντι στους μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης. Η έγνοια του Simavi και της εφημερίδας του για την Κύπρο εκδηλώθηκε άμεσα με την αποστολή απεσταλμένου στο νησί και τη δημοσίευση σειράς ανταποκρίσεών του (σε αντιστοιχία με ανάλογες δημοσιογραφικές αποστολές του αθηναϊκού Τύπου). Όπως ήταν φυσικό, η εφημερίδα και ο κύκλος της συνδέθηκαν αμέσως με τις συλλογικότητες και τις προσωπικότητες που προωθούσαν το κυπριακό ζήτημα στην Τουρκία, με πιο σημαντικές, αντίστοιχα, την οργάνωση «Η Κύπρος είναι τουρκική» και τον Hikmet Bil, που αναδείχθηκε σε σημαντικό στέλεχος της Hürriyet.

Από τη στερεοτυπική επανάληψη της επιθετικής ρητορικής της τουρκικής εφημερίδας ξεχωρίζουν η επίκληση του «κομμουνιστικού κινδύνου» από ενδεχόμενη ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα (το ενωτικό αίτημα θεωρείται σοβιετικής επινόησης), ο χαρακτηρισμός του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ως «ερυθρού παπά» (η τουρκική προπαγάνδα είναι η πρώτη που τον κατηγόρησε για …φιλοκομμουνιστή), η απόλυτη σύγκλιση με τη βρετανική πολιτική, οι κατηγορίες εναντίον της Ελλάδας για «αναθεωρητισμό» απέναντι στη Συνθήκη της Λωζάνης και, σε πιο σοβαρό επίπεδο, οι έμμεσες απειλές εναντίον του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως για τη δήθεν υποστήριξή του προς τον πολιτικό αγώνα των Ελλήνων Κυπρίων. Κραυγές που νομοτελειακά οδήγησαν στο πογκρόμ των Σεπτεμβριανών του 1955. Σύμφωνα με ένα άλλο επαναλαμβανόμενο μοτίβο στην αρθρογραφία για το Κυπριακό της εφημερίδας, η «τουρκική απάθεια» (και ειδικότερα η πολιτική του Fuat Köprülü) είχε αυξήσει την «ελληνική επεκτατικότητα». Οι συντάκτες της Hürriyet θεωρούν καθήκον τους να λειτουργούν στο εσωτερικό ως «εθνικό ξυπνητήρι» και στη φαντασιακή κοκορομαχία με τους Έλληνες πολιτικούς και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο τούς «νουθετούν», όπως αρμόζει σε συμπεριφορές «κακομαθημένων παιδιών» που θα «πάρουν το (πικρό) μάθημά τους». Σε μια επανάληψη, όπως γράφουν, του 1922…

Πρόκειται για μια σημαντική συμβολή, για ένα σχεδόν παντελώς αχαρτογράφητο κεφάλαιο της ιστορίας του Κυπριακού και των ελληνοτουρκικών σχέσεων, στηριγμένο αποκλειστικά σε υλικό που είναι απροσπέλαστο, λόγω γλώσσας και των άλλων δυσκολιών πρόσβασης στη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής επιστημονικής ιστορικής κοινότητας.

Το βιβλίο αποτελεί τμήμα της διδακτορικής διατριβής του Γιώργου Αγγελετόπουλου με τίτλο «Ο ρόλος της εφημερίδας Hürriyet στην ανάδειξη του Κυπριακού ως «εθνικού ζητήματος» της Τουρκίας (1948-1955)», που εκπονήθηκε και εγκρίθηκε πριν από μερικά χρόνια (2018) στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ο συγγραφέας στο διάστημα 2006-2010 υπηρέτησε στο Γραφείο Τύπου της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Λευκωσία, αφήνοντας διακριτό έργο και άριστες εντυπώσεις και δημιουργώντας πολλούς φίλους στην Κύπρο.

Στην εκδήλωση πρώτης παρουσίασης του βιβλίου, την 1η Ιουνίου 2023 στη Λευκωσία, θα απευθύνουν χαιρετισμό ο Πρέσβυς της Ελλάδας στην Κύπρο κ. Ιωάννης Παπαμελετίου και η αναπληρώτρια Κυβερνητική Εκπρόσωπος κ. Δόξα Κωμοδρόμου.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι Κώστας Βενιζέλος, Μαρία Χατζηαθανασίου και Πέτρος Παπαπολυβίου. Η εκδήλωση θα κλείσει με αντιφώνηση από τον συγγραφέα.

Η πρόσκληση της βιβλιοπαρουσίασης