Εκδόθηκε πρόσφατα από το Κρατικό Αρχείο Κύπρου με εισαγωγή του Χαράλαμπου Αλεξάνδρου,  υποψήφιου διδάκτορα στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ο τόμος «Προπαγάνδα – Αντιπροπαγάνδα. Απελευθερωτικός Αγώνας 1955-1959». Στην έκδοση αναδημοσιεύονται 235 φυλλάδια της ΕΟΚΑ και της αποικιακής αντιπροπαγάνδας της ίδιας περιόδου. Το βιβλίο εντάσσεται στη σειρά των εκδόσεων του Κρατικού Αρχείου Κύπρου, υπό τη διεύθυνση της εφόρου του, Έφης Παρπαρίνου, και δίνει μια εικόνα από τους θησαυρούς που διασώθηκαν και φυλάσσονται στις αποθήκες και στα ράφια του Αρχείου.

Φυλλάδια της ΕΟΚΑ έχουν δημοσιευτεί και αλλού. Με την παρούσα έκδοση ο ειδικός μελετητής αλλά και ο απλός αναγνώστης για πρώτη φορά έχει στη διάθεσή του τόσο μεγάλο αριθμό φυλλαδίων και μπορεί να δει σε αυτά τον καθρέπτη της κυπριακής οργάνωσης, τους σκοπούς της, την τακτική  και τη φρασεολογία της στις διάφορες στρατιωτικές και διπλωματικές φάσεις του Κυπριακού κατά το 1955-1959. Είναι μια βάση για να αναδειχθεί και να αποτιμηθεί με την αναγκαία νηφαλιότητα ο «δημόσιος λόγος» της ΕΟΚΑ, αφού τα φυλλάδια δημοσιεύονται αυτούσια. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αναδημοσίευση δεκάδων φυλλαδίων της βρετανικής αντιπροπαγάνδας, συνήθως με τη συγκαλυμμένη ή ψευδώνυμη μορφή που χρησιμοποιούσε τον λόγο, τα συνθήματα ή ακόμη και την εμφάνιση των προκηρύξεων της ΕΟΚΑ για να προκαλείται σύγχυση στον αντίπαλο (δηλαδή στον κυπριακό λαό), επιβεβαιώνοντας το πόσο κρίσιμος αποδείχθηκε στον ιδιότυπο κυπριακό αγώνα ο «πόλεμος των φυλλαδίων». Τα φυλλάδια της αποικιακής ανιπροπαγάνδας, άγνωστα εν πολλοίς μέχρι σήμερα, κυκλοφορούσαν είτε σε μορφή χονδροειδούς αντιγραφής των πολυγραφημένων φυλλαδίων της ΕΟΚΑ, στο ίδιο σχήμα και με τα ίδια γράμματα, είτε σε πολυτελή και εντυπωσιακά φυλλάδια όπου η βρετανική κυβέρνηση διατύπωνε την επίσημη άποψή της για τον αγώνα της ΕΟΚΑ και το Κυπριακό. Η μελέτη των βρετανικών προπαγανδιστικών φυλλαδίων είναι αρκετή για να διαπιστώσει ένας καλόπιστος αναγνώστης τους δυο κόσμους που αντιμάχονταν στην Κύπρο το 1955-1959: Από την μια υπήρχε ένας λαός που αγωνιζόταν με τα λιγοστά μέσα που διέθετε για την ελευθερία του και την ένωση με την Ελλάδα. Από την άλλη, μια Αυτοκρατορία σε παρακμή, που ως σοβαρότερα επιχειρήματα είχε τα εξής, όπως τα έγραφε βρετανικό φυλλάδιο της εποχής:

«Πρώτο γεγονός. Εξ αιτίας της ανήσυχης κατάστασης που επικρατεί σήμερα στον κόσμο, κι’ ιδιαίτερα εξ αιτίας των τωρινών ταραχών στη Μέση Ανατολή, οι Βρετανοί για στρατηγικούς λόγους πρέπει να έχουν τον έλεγχον της Κύπρου. Είναι για το συμφέρο της Κύπρου, της Ελλάδος, της Τουρκίας, της Δύσεως κι’ ολοκλήρου του ελεύθερου κόσμου που η Βρετανία πρέπει να έχη την Κύπρο σαν μια ισχυρή στρατιωτική βάση.

Δεύτερο γεγονός. Εξ αιτίας των συνθηκών που επικρατούν τώρα, οι Βρετανοί δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν την Κύπρον. Κι αν ακόμη η ΕΟΚΑ μπορούσε να κάμη είκοσι φορές περισσότερους φόνους ή να ρίψη είκοσι φορές περισσότερες βόμβες, αυτό δεν θα έκαμνε την ελάχιστην διαφοράν. Διακυβεύονται μεγαλύτερα και σοβαρώτερα ζητήματα.»

Αυτός ήταν ο αποικιακός αντεπαναστατικός λόγος εναντίον της ΕΟΚΑ. Οι ομοιότητες με διακηρύξεις και συνθήματα που επιβιώνουν, ως κωμικοτραγική αντήχηση, με άλλο μανδύα μέχρι σήμερα, αφήνονται στην κρίση του αναγνώστη…

Δημοσιεύθηκε στην εφημ. “Ο Φιλελεύθερος” στις 29 Μαρτίου 2014