Επιστροφή της στήλης στον «Φιλελεύθερο», ύστερα από απουσία ενός μηνός, και για ομαλότερη προσγείωση στην καθημερινότητα ύστερα από τις διακοπές (για όσους είχαν την ευκαιρία για διακοπές…) θα δούμε την περιγραφή στον κυπριακό Τύπο του πρώτου επίσημου ταξιδιού Κυπρίων στην Ευρώπη στην Αγγλοκρατία. Ήταν το 1889 όταν στάλθηκε η «Κυπριακή Πρεσβεία» στο Λονδίνο, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Σωφρόνιο, για να ζητηθεί η βρετανική αρωγή για την οικονομική ανόρθωση και η κατάργηση του «φόρου υποτελείας». Η «Πρεσβεία» παρέμεινε (χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα) για πολλές βδομάδες στην Αγγλία, όπου η εμφάνιση για πρώτη φορά Κυπρίου Αρχιερέως με τα χρυσά του άμφια, την ποιμαντορική μίτρα και τα φανταχτερά οθωμανικά παράσημα είχε προκαλέσει αίσθηση και εξάψει την περιέργεια των Βρετανών. Αντίστοιχο «πολιτισμικό σοκ» με όσα είδαν στο ταξίδι τους είχαν δοκιμάσει και τα μέλη της κυπριακής αντιπροσωπείας, αν και σχεδόν όλοι τους είχαν ταξιδέψει ξανά εκτός Κύπρου, όχι όμως στην Ευρώπη. Στην εφημερίδα της Λευκωσίας «Φωνή της Κύπρου» δημοσιεύθηκε σε συνέχειες αφήγημα Κύπριου της Ιόππης που ταξίδεψε μαζί με την «Πρεσβεία» στο Λονδίνο, όπου περιγράφεται με χαριτωμένο τρόπο τι εξέπληξε περισσότερο τους Κύπριους απεσταλμένους, και τα απρόοπτα που αντιμετώπισαν.

Ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος και η συνοδεία του αναχώρησαν από την Κύπρο τον Μάιο και επέστρεψαν τον Σεπτέμβριο του 1889. Το δρομολόγιό τους ήταν με το πλοίο στο Πορτ Σάιντ και στην Αλεξάνδρεια, και από εκεί με άλλο πλοίο στη Μασσαλία. Κατόπιν, σιδηροδρομικώς μέσω Λυών, στο Παρίσι (όπου παρέμειναν για λίγες ημέρες) – Καλαί – Ντόβερ και Λονδίνο. Η πρώτη «κρίσιμος στιγμή» του ταξιδιού στη στεριά, ύστερα από τη συνήθη άγρια ναυτία στη θάλασσα ήταν η αναχώρηση του τρένου από τη Μασσαλία: «είχε τι το σοβαρόν διά τους πρώτην φοράν ταξιδεύοντας διά σιδηροδρόμου». Τελικώς, συμπληρώνει ανακουφισμένος ο Κύπριος ταξιδιώτης, «εν τούτοις ο σιδηρόδρομος είναι μάλλον ευχάριστος όταν ευκαιρή τις να εκτελή τας σωματικάς του ανάγκας. Ολίγας μόνον δονήσεις αισθάνεταί τις και ουχί τι άλλον δυσάρεστον»… Στο Παρίσι η κυπριακή αποστολή ευτύχησε να δει τις πρώτες μέρες λειτουργίας ενός θαύματος της μηχανικής και τη φαντασμαγορική Παγκόσμια Έκθεση. Αντιγράφω: «Πρώτον όμως αντικείμενον, όπερ πίπτει εις την όρασιν του περιηγητού εις λίαν απομεμακρυσμένην απόστασιν είναι ο απερίγραπτος και ανεκδιήγητος Πύργος του Άιφφελ (300 μέτρων ύψος), το θαύμα αληθώς του αιώνος τούτου. Μακρόθεν φαίνεται ως οβελίσκός τις ή μάλλον ως εις μιναρές. Και όμως κατέχει χώρον τετραγωνικώς   ίσον με όλην την περιοχήν της Αρχιεπισκοπής (Κύπρου) δύναταί τις να είπη.»

Στο Λονδίνο «την βασιλίδα των πόλεων» κατά τον ανώνυμο χρονογράφο, εντυπωσίασε τους Κυπρίους η «αδιάκοπος βροχή εν είδει πυκνοτάτης ομίχλης» αλλά και το γεγονός ότι στο πολυτελές ξενοδοχείο που διέμειναν προσωρινά «έχει και μηχανήν δι’ ης αναβιβάζει και καταβιβάζει εντός δευτερολέπτων τινών τους βουλομένους εκ των ξενιζομένων εις το ανώτατον και κατώτατον πάτωμα».

Μια από τις απλοϊκές αφηγήσεις του Κύπριου περιηγητή τελειώνει με το θαυμαστικό: «Τι ωραία οπού είσαι πεπολιτισμένη Ευρώπη!» Πού να ‘ξερε, ο κακομοίρης, τι θα υπέφεραν οι κατοπινοί Κύπριοι, όταν θα κατάφερναν, επιτέλους, στον 21^ο αιώνα, να πολιτογραφηθούν «πεπολιτισμένοι Ευρωπαίοι»…

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Ο Φιλελεύθερος”, στις 7 Σεπτεμβρίου 2013.